Διατροφή ενήλικου τέκνου- διατροφή λόγω σπουδών(ΑΚ 1486 §1)
Οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν και το ενήλικο τέκνο τους, η δε αντίστοιχη έναντι αυτού υποχρέωση αυτών, η οποία προκύπτει από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1389, 1390, 1485, 1486, 1489 εδ. β’ και 1493 του Α.Κ., υφίσταται με την συνδρομή των προϋποθέσεων της Α.Κ. 1486 παρ. 1, η οποία προβλέπει ότι «δικαίωμα διατροφής έχει μόνο όποιος δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες ενόψει και των τυχών αναγκών της εκπαίδευσής του» (Β. Βαθρακοκοίλης, ΕΡΜΝΟΜΑΚ, άρθρο 1486 Α.Κ., σελ. 742 – 743).
Η ιδιότητα του τέκνου ως σπουδαστή συνήθως συνεπάγεται ότι αυτό δεν είναι σε θέση να ασκήσει παράλληλα οποιοδήποτε επάγγελμα ή εργασία χωρίς βλάβη της υγείας του και της επιτυχούς αντιμετώπισης των σπουδών του, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες απαιτούν συνεχή παρακολούθηση και προετοιμασία και δεν αφήνουν στα νεαρά άτομα επαρκή ελεύθερο χρόνο. Δηλαδή, το ενήλικο τέκνο δεν υποχρεούται να εργασθεί, εφόσον οι ανάγκες της εκπαίδευσής του αποκλείουν την άσκηση επαγγέλματος και δεν μπορεί να αξιωθεί από αυτό να απασχολείται σε εργασία, η οποία επηρεάζει την επιτυχία του στις σπουδές του. Η αδυναμία, λοιπόν, επαγγελματικής απασχόλησης, σε συνδυασμό με τις ικανότητες και κλίσεις του παιδιού, συνεπάγεται αδυναμία αυτοδιατροφής του ενήλικου τέκνου, δηλαδή απορία του. Το κατά πόσον υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης και ποιας έκτασης εξαρτάται και εκ των γενικότερων βιοτικών συνθηκών, αλλά και εκ των προσωπικών ιδιοτήτων που αναφέρθηκαν (κλίση, ικανότητα, επιμέλεια κλπ) του τέκνου.
Συμπερασματικά, λοιπόν, δικαιούχος διατροφής είναι εκείνος που ενόψει των αναγκών της εκπαίδευσής του, δεν μπορεί να μετέλθει κατάλληλη εργασία, που να επιτρέπει την απρόσκοπτη συνέχιση των σπουδών του.
Οι ανάγκες της εκπαίδευσης εξαρτώνται από τις λοιπές βιοτικές συνθήκες του δικαιούχου (ΑΠ 212/1999 ΕλλΔνη 40, σελ. 2043. ΕφΘεσ 2943/2005 ΝΟΜΟΣ, ΜονΠρωτΑρτ 46/2010, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ). Δηλαδή το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής του και περιλαμβάνει τα αναγκαία για την εν γένει συντήρηση του έξοδα. Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβιώσεως, που ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη εκπαιδεύσεως και την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου, σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση τουυπόχρεου.
Στην διατροφή που δικαιούται να λάβει το τέκνο, περιλαμβάνεται η δαπάνη για τροφή, στέγαση και εν γένει συντήρηση του, επιπλέον δε και η δαπάνη για την επαγγελματική του εκπαίδευση, θεωρητική ή τεχνική, οποιασδήποτε εκπαιδευτικής βαθμίδος, περιλαμβανομένης και της πανεπιστημιακής και των μεταπτυχιακών σπουδών (βλ. ΑΠ 884/2003, ΕλλΔνη 45, σελ. 117, ΑΠ 212/1999, ΕλλΔνη 40 σελ. 1043).
Για την κάλυψη των δαπανών διατροφής του τέκνου με την ανωτέρω έννοια επιβαρύνονται και οι δύο γονείς του, κάθε ένας από τους οποίους είναι υποχρεωμένος να καλύψει ένα ποσοστό από τις ανάγκες του τέκνου του, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του, που πηγάζουν από τα εισοδήματα ή τους πόρους του ή την περιουσία του υπόχρεου, που λαμβάνεται υπόψη, εφόσον οι πρόσοδοι απ` αυτήν είναι επαρκείς (ΑΠ 212/1999 ΝοΒ 48.640).
Αν το ενήλικο τέκνο που δικαιούται διατροφή στραφεί μόνον κατά του ενός γονέα, αφού δεν υποχρεούται να στραφεί και κατά των δύο γονέων του, δικαιούται ο εναγόμενος γονέας να επικαλεστεί, κατ` ένσταση, ότι και ο άλλος γονέας έχει την οικονομική δυνατότητα, σε σχέση με τη δική του και σε συνδυασμό με τις λοιπές υποχρεώσεις του, να καλύψει μέρος της ανάλογης διατροφής του ενηλίκου, οπότε με την απόδειξη της ένστασης αυτής περιορίζεται η υποχρέωση του εναγομένου γονέα για τη διατροφή του τέκνου του, κατά το ποσό που αντιστοιχεί στην οικονομική δυνατότητα και στη με βάση αυτήν υποχρέωση συνεισφοράς του άλλου γονέα (βλ. ΑΠ 884/2003).
Αξίζει να σημειωθεί ότι υφίστανται δύο βασικές διαφορές μεταξύ της αξίωσης για διατροφή του ενήλικου τέκνου σε σχέση με την αξίωση του ανήλικου τέκνου, ήτοι α) το ενήλικο τέκνο για να αξιώσει διατροφή από τους γονείς του δε θα πρέπει να έχει κινητή ή ακίνητη περιουσία για τη κάλυψη των βιοτικών του αναγκών σε αντίθεση με το ανήλικο τέκνο που δύναται να αξιώσει διατροφή από τους γονείς του χωρίς να αξιοποιήσει ή ρευστοποιήσει την απρόσοδη περιουσία που τυχόν διαθέτει και β) οι γονείς των ενήλικων τέκνων μπορούν να προβάλλουν την ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής αν το ενήλικο τέκνο έχει περιουσία κινητή ή ακίνητη ικανή να του εξασφαλίσει επαρκές εισόδημα για τη κάλυψη των εξόδων του, ενώ οι γονείς ανήλικου τέκνου δε μπορούν καταρχήν να επικαλεστούν ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής εκτός αν σύμφωνα με το άρθρο 1487 εδ΄ β ΑΚ το ανήλικο τέκνο μπορεί να στραφεί κατά άλλου υπόχρεου ή να διατραφεί από τη περιουσία του.
Τέλος, ως προς την χρονική διάρκεια της υποχρέωσης διατροφής λόγω σπουδών, επισημαίνεται ότι η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να περατωθεί μέσα στο χρόνο που συνήθως είναι απαραίτητος. Αν ο δικαιούχος διατροφής επιδεικνύει αμέλεια ή αδυναμία για τη συνέχιση της εκπαίδευσής του, παύει η υποχρέωση κάλυψης της σχετικής δαπάνης.
Αν ο δικαιούχος διατροφής επιδεικνύει αμέλεια ή αδυναμία για τη συνέχιση της εκπαίδευσής του, παύει η υποχρέωση κάλυψης της σχετικής δαπάνης.
Source/ Author: Βασιλική Δ. Βλάχου
