«Αποδοχή κληρονομιάς- Τι πρέπει να γνωρίζουν οι κληρονόμοι»

«Αποδοχή κληρονομιάς- Τι πρέπει να γνωρίζουν οι κληρονόμοι»

* της Βασιλικής Βλάχου

Σύμφωνα με το άρθρο 1710 παρ.1 του ΑΚ, κληρονομική διαδοχή είναι η περιέλευση της υπάρχουσας κατά τον θάνατο του προσώπου περιουσίας του ως συνόλου από το νόμο ή από την διαθήκη σε ένα ή περισότερα πρόσωπα, δηλαδή στον/στους κληρονόμους του. Επίσης ως κληρονομικό δικαίωμα νοείται το δικαίωμα του κληρονόμου στην κληρονομία ως σύνολο, με την έννοια ότι στον κληρονόμο περιέρχονται όχι μόνο τα δικαιώματα αλλά και οι υποχρεώσεις του κληρονομουμένου. Με την επαγωγή της κληρονομίας, που επέρχεται κατα τον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου (ΑΚ 1711), ο κληρονόμος αποκτά αυτοδικαίως την κληρονομιά προσωρινά καθώς έχει εκ του νόμου το δικαίωμα να αποδεχθεί ή να αποποιηθεί την κληρονομιά που του έχει επαχθεί.

Αποδοχή της κληρονομιάς είναι η ρητή ή σιωπηρή δήλωση βούλησης του προσωρινού κληρονόμου οτι θέλει να γίνει οριστικός. Η δήλωση αποδοχής μπορεί να διατυπωθεί ρητά, σιωπηρά ή πλασματικά με την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αποποίησης (1850 και 1857 ΑΚ). Εν προκειμένω, θα σταθούμε στην ρητή αποδοχή της κληρονομιάς, που γίνεται κατα κύριο λόγο στις περιπτώσεις κτήσης κυριότητας σε κληρονομιαίο ακίνητο οπότε και συντάσσεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο για τις ανάγκες της μεταγραφής, (αρθ. 1195 ΑΚ), ώστε από την μεταγραφή του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο Υποθηκοφυλακείο/Κτηματολογικό Γραφείο ο κληρονόμος να αποκτήσει κυριότητα στα ακίνητα που κληρονόμησε.

Μετά το ν.4646/2019 όπως κωδικοποιήθηκε με το ν. 5036/2023, ο κληρονόμος οφείλει να υποβάλει δήλωση φόρου κληρονομιάς έως και 9 μήνες μετά τον θάνατο του κληρονόμου όταν δεν υπάρχει διαθήκη, στην περίπτωση διαθήκης η προθεσμία είναι 9 μήνες απο την δημοσίευση της στα βιβλία του αρμοδίου δικαστηρίου. Συνεπώς νομικά δεν υφίσταται προθεσμία για την αποδοχή της κληρονομιάς, ούτε τίθεται ζήτημα απώλειας κάποιου δικαιώματος, αλλά φορολογικά αν δεν τηρηθεί η ως άνω προθεσμία επιβάλλεται πρόστιμο από την εφορία.

Σημειωτέον ότι ο ανήλικος εκ του νόμου θεωρείται ότι αποδέχεται την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής( ΑΚ 1527), ήτοι ένα θεσμό που έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ευθύνης του κληρονόμου μέχρι το ενεργητικό της κληρονομιαίας περιουσίας, η οποία αποχωρίζεται αυτοδικαίως από την περιουσία του κληρονόμου και αποτελεί χωριστή ομάδα. Με την έννοια αυτή, ο κληρονόμος δεν ευθύνεται και με τη δική του περιουσία μέχρι της αξίας των στοιχείων του ενεργητικού της κληρονομίας, αλλά ευθύνεται με τα ίδια τα στοιχεία του ενεργητικού της και μόνον μέχρις αυτών, έτσι  ώστε τυχαία απώλεια ή καταστροφή ή χειροτέρευσή τους να τον απαλλάσσει από αντίστοιχη ευθύνη.

Τέλος, με την αποδοχή της κληρονομιάς ο οριστικός πλέον κληρονόμος (ο απλός και όχι ο εξ απογραφής κληρονόμος, κατα την προηγούμενη παράγραφο) ευθύνεται απέναντι στους δανειστές της κληρονομίας και με την ατομική του περιουσία.

Η Βασιλική Βλάχου είναι Δικηγόρος παρ’ Εφέταις LL.M. Αστικού Δικαίου