Προσβολή προσωπικότητας δυσφημιστικές αναρτήσεις στο διαδίκτυο - Απόφαση υπ’αριθμ. 497/2017 ΜονΠρΑθ

Προσβολή προσωπικότητας δυσφημιστικές αναρτήσεις στο διαδίκτυο - Απόφαση υπ’αριθμ. 497/2017 ΜονΠρΑθ

Κατά το άρθρο 14 παρ. 1 του Συντάγματος, καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και διά του τύπου τους στοχασμούς του, τηρώντας τους νόμους του Κράτους.
 
Σύμφωνα με το άρθρο 57 ΑΚ, όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά του έχει δικαίωμα να ζητήσει την άρση της προσβολής και τη μη επανάληψη της στο μέλλον. Αξιώσεις αποζημίωσης και ικανοποίησης της ηθικής βλάβης κατά τις διατάξεις περί αδικοπραξίας δεν αποκλείεται, δοθέντος ότι ο σεβασμός της αξίας του ανθρώπου, περιεχόμενο του οποίου αποτελεί και η προστασία της προσωπικότητας του, προστατεύεται και από το ίδιο το Σύνταγμα (άρθρα 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1 και 2).

 Ο νόμος καθιερώνει αντικειμενική ευθύνη του προσβάλλοντος μόνο ως προς την αξίωση άρσης της προσβολής και παράλειψης της στο μέλλον, ενώ για την αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης απαιτεί και το στοιχείο της υπαιτιότητας. Εξάλλου η παράνομη προσβολή της προσωπικότητας μπορεί να προέλθει και από ποινικά κολάσιμη πράξη, με εξυβριστικές εκδηλώσεις ή με ισχυρισμούς δυσφημιστικούς ή πολύ περισσότερο συκοφαντικούς κατά την έννοια των άρθρων 361-363 ΠΚ, που μπορεί να περιέχονται σε δημοσίευμα ή τηλεοπτική εκπομπή (ΑΠ 632/2015 ΤΝΠ Νόμος, ΑΠ 265/2015 ΤΝΠ Νόμος, ΑΠ 1455/2014 ΤΝΠ Νόμος). 

Περαιτέρω κατά το άρθρο μόνο παρ. 1 του ν. 1178/1981 «περί αστικής ευθύνης του τύπου και άλλων τινών διατάξεων», όπως ισχύει, ο ιδιοκτήτης κάθε εντύπου υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία, καθώς και σε χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που προξενήθηκαν υπαίτια με δημοσίευμα, το οποίο θίγει την τιμή ή την υπόληψη κάθε ατόμου. 
 
Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του ιδίου ως άνω άρθρου, μεταξύ άλλων ορίζεται ότι ο κατά τα ανωτέρω αδικηθείς πριν ασκήσει αγωγή για την προσβολή που υπέστη, υποχρεούται να καλέσει με έγγραφη εξώδικη πρόσκληση του τον ιδιοκτήτη του εντύπου κα, όταν αυτός είναι άγνωστος, τον εκδότη ή τον διευθυντή σύνταξης του, να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σε αυτό κειμένου που του υποδεικνύει. Εάν λάβει χώρα η αποκατάσταση της προσβολής, δεν μπορεί να υπάρξει αστική αξίωση κατά την παράγραφο 2. 

Επίσης σε περίπτωση προσβολής προσωπικότητας που συντελείται με τη διάδοση συκοφαντικών, δυσφημιστικών ή εξυβριστικών ισχυρισμών στο διαδίκτυο, μέσω ιστοσελίδων και ιστολογιών, για την ταυτότητα του νομικού λόγου και ενόψει έλλειψης ειδικής ρύθμισης, εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι διατάξεις του ν. 1178/1981. 

 Ωστόσο δεν χωρεί ανάλογη εφαρμογή της παραγράφου 5 του άρθρου μόνου του ν. 1178/1981 σε περίπτωση διάδοσης προσβλητικών ισχυρισμών μέσω διαδικτύου. Και τούτο καθώς η προσβολή που επέρχεται κατ’ αυτόν τον τρόπο, παρέχει τη δυνατότητα στον συντάκτη του προσβλητικού δημοσιεύματος να προβεί στην αναδημοσίευση αυτού σε πλήθος ιστοσελίδων, με αποτέλεσμα την προσβολή του θιγόμενου, χωρίς να μπορεί με ασφάλεια να γνωρίζει ο ίδιος (ο θιγόμενος), σε ποιες ιστοσελίδες έχει αναρτηθεί το προσβλητικό δημοσίευμα. Αυτό συμβαίνει διότι ο αριθμός των ιστοσελίδων είναι υπέρογκος και η εμβέλεια του διαδικτύου είναι δυνητικά παγκόσμια, σε αντίθεση με τα ραδιοτηλεοπτικά κανάλια και τα έντυπα, που είναι ορισμένα κατ’ αριθμό και σπανίως είναι προσιτά σε πρόσωπα εκτός της χώρας κυκλοφορίας και μετάδοσης αντίστοιχα αυτών. 

Συνοψίζοντας εκ των πραγμάτων είναι ιδιαιτέρως δυσχερής ο εντοπισμός των ιστοσελίδων, μέσω των οποίων έχει λάβει χώρα η προσβολή με την ανάρτηση προσβλητικού δημοσιεύματος, επομένως είναι αλυσιτελές να απαιτηθεί από τον θιγόμενο, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου μόνου παρ. 5 ν. 1178/1981, πριν εγείρει αγωγή για ικανοποίηση ηθικής βλάβης, να ζητήσει εξωδίκως - από τον ιδιοκτήτη της ιστοσελίδας ή σε περίπτωση που αυτός είναι άγνωστος από τον διαχειριστή ή τον συντάκτη του προσβλητικού δημοσιεύματος - έμπρακτη αποκατάσταση με δημοσίευση επανορθωτικού δημοσιεύματος.

Επιμέλεια: Σοφία Παπαγεωργίου/Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις

Επειδή είναι ιδιαιτέρως δυσχερής ο εντοπισμός όλων των ιστοσελίδων, μέσω των οποίων έχει λάβει χώρα η προσβολή, είναι αλυσιτελές να απαιτηθεί από τον θιγόμενο να ζητήσει εξωδίκως έμπρακτη αποκατάσταση με δημοσίευση επανορθωτικού δημοσιεύματος.