Υποχρέωση καταβολής τόκων - υπ’ αριθμ. 460/2018 απόφαση Α1’ Τμήματος ΑΠ
Από το συνδυασμό των διατάξεων 340, 345 εδ. α’, 346 ΑΚ προκύπτει ότι προϋπόθεση της υπερημερίας του οφειλέτη και της υποχρέωσής του εκ της αιτίας αυτής για οφειλή τόκων είναι το ληξιπρόθεσμο (απαιτητό) της χρηματικής οφειλής. Προϋπόθεση επίσης για την οφειλή νομίμων (δικονομικών) τόκων, κατά το άρθρο 346 ΑΚ, είναι ομοίως το ληξιπρόθεσμο του χρηματικού χρέους. Ειδικότερα, επί της διαπλαστικής αγωγής για τον καθορισμό, κατά δίκαιη κρίση, σύμφωνα με τα άρθρα 371-373 ΑΚ, της εργολαβικής αμοιβής, ως προς την οποία δεν υπήρχε συγκεκριμένη συμφωνία στην εργολαβική σύμβαση, αλλά αφέθηκε ο καθορισμός της σε μεταγενέστερη συμφωνία από τα συμβαλλόμενα μέρη και το ένα από αυτά αρνείται να συμπράξει, πριν τον καθορισμό της με τη διαπλαστική δικαστική απόφαση ούτε ο εργοδότης, ούτε ο εργολάβος γνωρίζουν το ακριβές ύψος της που είναι αόριστο και αβέβαιο. Η απόφαση του δικαστηρίου που είναι προσδιοριστική της παροχής, συμπληρώνει τη σύμβαση, ως προς την αοριστία της παροχής, με συνέπεια πριν από το δικαστικό αυτό προσδιορισμό να μην υπάρχει γεννημένη αξίωση προς παροχή και να μην παράγεται υπερημερία του οφειλέτη από τη μη πληρωμή. Συνεπώς, η εργολαβική αμοιβή, το ύψος της οποίας προσδιορίζει το δικαστήριο, καθίσταται ορισμένη και απαιτητή από την τελεσιδικία της διαπλαστικής απόφασης, που την προσδιορίζει, και από την επίδοση αυτής ο εργοδότης οφείλει τόκους υπερημερίας, καθώς και δικονομικούς.
Στην υπό κρίση υπόθεση, λοιπόν, ο τόκος υπερημερίας ετησίως οφειλόμενος από το Δημόσιο και εν προκειμένω από την εναγομένη, που απολαύει όλων των διοικητικών, οικονομικών και δικαστικών ατελειών, καθώς και όλων των δικονομικών προνομίων του Δημοσίου, αρχίζει μόνο από την επίδοση της τελεσίδικης απόφασης με την οποία προσδιορίζεται η τιμή του εργολαβικού ανταλλάγματος κατά δικαία κρίση. Ως δε διαπλαστικού χαρακτήρος απόφαση, δεν έχει αναδρομική δύναμη και πριν από το χρόνο προσδιορισμού της τιμής αυτής, διότι δεν υφίσταται γεγενημένη αξίωση προς παροχή και επομένως, δεν παράγεται και υπερημερία του οφειλέτου εκ της μη πληρωμής, αφού δεν υφίσταται προσδιορισμένη εκπληρώσιμη παροχή και δεν υφίσταται επίσης, έδαφος εφαρμογής του αρθρ. 345 ΑΚ περί υποχρεώσεως του οφειλέτου για πληρωμή τόκων υπερημερίας, καθόσον δεν αρκεί εξώδικη όχληση ή επίδοση της αγωγής.
Όμως, κατά την έννοια του άρθρου 559 αριθ. 1 του ΚΠολΔ, παράβαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, που ιδρύει τον προβλεπόμενο από τη διάταξη αυτή λόγο αναίρεσης, υπάρχει όταν ο κανόνας δικαίου είτε ερμηνεύτηκε εσφαλμένα, δηλαδή το δικαστήριο της ουσίας προσέδωσε σ’ αυτόν έννοια διαφορετική από την αληθινή, είτε δεν εφαρμόσθηκε, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του, είτε εφαρμόσθηκε, ενώ αυτές δεν συνέτρεχαν. Εν προκειμένω, το Εφετείο κατά παραβίαση της ουσιαστικής διάταξης του άρθρου 346 ΑΚ απέρριψε ως μη νόμιμη την αγωγή κατά το επικουρικό αίτημά της για επιδίκαση τόκων από την επομένη της επίδοσης της υπό κρίση αγωγής, αν και αυτή έλαβε χώρα σε χρόνο μεταγενέστερο της επίδοσης της διαπλαστικής απόφασης του Εφετείου Αθηνών. Κατά το χρόνο επίδοσης της αγωγής υπήρχε δηλαδή γεννημένη αξίωση της αναιρεσείουσας προς παροχή του εργολαβικού ανταλλάγματος, ώστε η επίδοση της ήταν ικανή να επιφέρει τα από το άρθρο 346 ΑΚ έννομα αποτελέσματα της οφειλής δικονομικών τόκων. Για το λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση αναιρέθηκε κατά το μέρος που απέρριψε ως μη νόμιμο το επικουρικό αίτημα της αγωγής για επιδίκαση τόκων επί του κεφαλαίου (εργολαβικού ανταλλάγματος) από την επόμενη ημέρα της επίδοσής της.
Επιμέλεια: Βασιλική Γεωργίου / Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις
Ο οφειλέτης χρηματικής οφειλής, και αν δεν είναι υπερήμερος, οφείλει νόμιμους τόκους αφότου επιδόθηκε η αγωγή για το ληξιπρόθεσμο χρέος.
Source/ Author:www.areiospagos.gr | Download PDF
