Εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 42 του ΚΦΕ κατά τη σύσταση ή μεταβίβαση του δικαιώματος επικαρπίας μετοχών, έναντι τιμήματος

Εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 42 του ΚΦΕ κατά τη σύσταση ή μεταβίβαση του δικαιώματος επικαρπίας μετοχών, έναντι τιμήματος

Εκδόθηκε η με αριθμό Ε.2028/2019 εγκύκλιος της ΑΑΔΕ, με την οποία παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 42 του ν. 4172/2013 κατά τη σύσταση ή μεταβίβαση του δικαιώματος επικαρπίας μετοχών, έναντι τιμήματος.            

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 42 του ν. 4172/2013 (ΚΦΕ),υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κάθε εισόδημα που προκύπτει από υπεραξία μεταβίβασης των εξής τίτλων:(α) μετοχές σε εταιρεία μη εισηγμένη σε χρηματιστηριακή αγορά, β) μετοχές και άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό τουλάχιστον μισό τοις εκατό (0,5%), γ) μερίδια ή μερίδες σε προσωπικές εταιρείες, δ) κρατικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια ή εταιρικά ομόλογα, ε) παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα),καθώς και μεταβίβασης ολόκληρης επιχείρησης. Ως μεταβίβαση νοείται και η εισφορά των ανωτέρω τίτλων για την κάλυψη ή αύξηση κεφαλαίου εταιρείας. Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1068/2018 απόφαση της ΑΑΔΕ, στις πιο πάνω διατάξεις εμπίπτει το εισόδημα που προκύπτει από μεταβιβάσεις τίτλων που πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία, αφού οι μεταβιβάσεις από χαριστική αιτία δεν αποτελούν αντικείμενο του Κ.Φ.Ε            

Στην εξεταζόμενη εγκύκλιο υπογραμμίζεται ότι από το άρθρο 513 του Αστικού Κώδικα  για την πώληση και τις διατάξεις 1142 ΑΚ, 1161 ΑΚ και 1166 ΑΚ για την επικαρπία, συνάγεται ότι κατά τη σύσταση ή τη μεταβίβαση, στην εξαιρετική περίπτωση που έχει συμφωνηθεί ότι η επικαρπία είναι μεταβιβάσιμη, της επικαρπίας ο κύριος του πράγματος δεν απολλύει την κυριότητα επ’ αυτού αλλά στερείται μόνο τη χρήση και κάρπωσή του, ενώ ο επικαρπωτής δεν αποκτά την κυριότητα του πράγματος, αλλά απλώς και μόνο το δικαίωμα να το χρησιμοποιεί και να το καρπώνεται, έχοντας παράλληλα την υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα στον κύριο αυτού μετά τη λήξη της επικαρπίας.            

Παράλληλα, τονίζεται ότι κρίσιμο στοιχείο για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 42 του ΚΦΕ είναι να συντελείται μεταβίβαση, έναντι ανταλλάγματος, της κυριότητας των μεταβιβαζόμενων τίτλων από τον πωλητή στον αγοραστή και επισημαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζονται κατά τη σύσταση (ή μεταβίβαση) του δικαιώματος επικαρπίας μετοχών. Συνεπώς, το αντίτιμο που προκύπτει στη περίπτωση αυτή, δεν αποτελεί καταρχήν εισόδημα, δεν είναι αντικείμενο φόρου εισοδήματος και κατ’ επέκταση δεν υπάγεται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης, εφόσον η μεταβίβαση πραγματοποιηθεί ως μεμονωμένο γεγονός. Ωστόσο, τα ανωτέρω ισχύουν με την επιφύλαξη συνδρομής των προϋποθέσεων εφαρμογής του άρθρου 21 του ΚΦΕ, οπότε και εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού, σύμφωνα με τις οποίες ως επιχειρηματική συναλλαγή» και συνεπώς υπαχθείσα στις εν λόγω διατάξεις, θεωρείται κάθε μεμονωμένη πράξη με την οποία πραγματοποιείται συναλλαγή ή και η συστηματική διενέργεια πράξεων στην οικονομική αγορά με σκοπό την επίτευξη κέρδους. Κάθε τρεις ομοειδείς συναλλαγές που λαμβάνουν χώρα εντός ενός εξαμήνου θεωρούνται συστηματική διενέργεια  πράξεων.            

Για ολόκληρη την εγκύκλιο, μπορείτε να ανατρέξετε στον κάτωθι ηλεκτρονικό σύνδεσμο.            

Επιμέλεια: Παναγιώτα Κουβουτσάκη/ Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις

Οι διατάξεις  του άρθρου 42 ΚΦΕ δεν εφαρμόζονται κατά  τη σύσταση (ή μεταβίβαση) του δικαιώματος επικαρπίας μετοχών. Συνεπώς, το αντίτιμο που προκύπτει στη περίπτωση αυτή, δεν αποτελεί καταρχήν εισόδημα, δεν είναι αντικείμενο φόρου εισοδήματος και κατ' επέκταση δεν υπάγεται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης, εφόσον η μεταβίβαση πραγματοποιηθεί ως μεμονωμένο γεγονός.