ΣτΕ Δ΄ 7μ. 2175/2022 - Απόφαση σχετικά με το Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων

ΣτΕ Δ΄ 7μ. 2175/2022 - Απόφαση σχετικά με το Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων

ΣτΕ Δ΄ 7μ. 2175/2022

Πρόεδρος: Μ. Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος ΣτΕ 

Εισηγητής: Ν. Μαρκόπουλος, Πάρεδρος ΣτΕ

Με την 2175/2022 απόφαση του  Δ΄ Τμήματος  επταμελούς  συνθέσεως παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος, αλλά και για λόγους  σπουδαιότητας,  η αίτηση ακυρώσεως  που άσκησε το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας κ.λπ. (σύνολο 3 αιτούντες) κατά της απόφασης 62599/26.8.2021 «Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Οργανώσεων Εργοδοτών» (Β΄ 4279/16.9.2021) του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 6 παρ. 4 (δ)  του ν. 1876/1990, ως ισχύει, με την οποία καθορίστηκε, μεταξύ άλλων, η  διαδικασία εγγραφής των υπό σύσταση και υφιστάμενων συνδικαλιστικών οργανώσεων στο τηρούμενο σε ηλεκτρονική μορφή εν λόγω Μητρώο, τα ειδικότερα καταχωρούμενα στοιχεία και έγγραφα και οι όροι πρόσβασης σε αυτό.

Με την ανωτέρω απόφαση το Τμήμα έκρινε ομόφωνα τα εξής:

Ούτε με το άρθρο 2 του ν. 1264/1982, ως ισχύει, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 83 του ν. 4808/2021, σχετικά με την εγγραφή στο ΓΕΜΗΣΟΕ  συνδικαλιστικής οργανώσεως -είτε αυτή είναι υπό σύσταση είτε ήδη υφιστάμενη- ούτε με την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση θεσπίζεται διαδικασία «διοικητικής εγκρίσεως» ή παροχής «διοικητικής αδείας» για την σύσταση ή τη λειτουργία συνδικαλιστικής οργάνωσης. 

Οι βασικές ρυθμίσεις του άρθρου 2 του ν. 1264/1982, ως ισχύει,  περί εγγραφής στο ΓΕΜΗΣΟΕ και καταχώρισης στοιχείων συναφών με άσκηση συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, εντασσόμενες στο πλαίσιο επίτευξης συνταγματικώς θεμιτών και δημοσίου συμφέροντος σκοπών και ερειδόμενες, στην αναγνωριζόμενη από το Σύνταγμα ευχέρεια του  νομοθέτη να ρυθμίζει τους όρους άσκησης των αναγνωριζόμενων στο Σύνταγμα και το νόμο συνδικαλιστικών δικαιωμάτων,  δεν αντίκεινται, κατ’ αρχήν, αυτές καθ’αυτές,  στο άρθρο 23 παρ. 1 του Συντάγματος που κατοχυρώνει την συνδικαλιστική ελευθερία ούτε στο άρθρο 11 της ΕΣΔΑ ούτε στην 87/1948 ΔΣΕ.

Ωστόσο, όπως έκρινε το Δικαστήριο, η προαγωγή των  συναφών  θεμιτών  και δημοσίου συμφέροντος σκοπών δεν πρέπει να επιδιώκεται με νομοθετικές ρυθμίσεις   που καταλήγουν να  προσβάλλουν τον πυρήνα της συνδικαλιστικής  ελευθερίας ή συνεπάγονται περιορισμούς της εν λόγω ελευθερίας κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας ή επιφέρουν παράνομη προσβολή άλλων προστατευτέων από το Σύνταγμα ή και το Ενωσιακό Δίκαιο δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Υπό το πρίσμα αυτό κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι:

Η ρύθμιση της παρ. 6 (α) του άρθρου 2 του ν. 1264/1982, ως ισχύει,  περί σωρευτικής αναστολής σειράς συνδικαλιστικών δικαιωμάτων στην περίπτωση της παράλειψης καταχώρισης ή επικαιροποίησης  έστω και ενός μόνο στοιχείου  εκ των οριζόμενων στην περ. γ΄ της παρ. 4 του ιδίου άρθρου, συνεπάγεται προδήλως δυσανάλογη, αλλά και ιδιαιτέρως σοβαρή  επέμβαση στο δικαίωμα  της συνδικαλιστικής ελευθερίας, κατά παράβαση του άρθρου 23 παρ. 1 του Συντάγματος.  

Όλες οι διατάξεις του άρθρου 10 της προσβαλλόμενης υπουργικής αποφάσεως περί χορήγησης στοιχείων, κατά το μέρος που αφορούν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, έχουν τεθεί καθ’ υπέρβαση της εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρου 6 παρ. 4 (δ) του ν.1876/1990.

Οι διατάξεις των παρ. 4 περ. γ΄ και παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 1264/1982, ως ισχύει, συνδυαστικά εφαρμοζόμενες, επιβάλλουν την υποχρέωση στις συνδικαλιστικές οργανώσεις να καταχωρούν στο ΓΕΜΗΣΟΕ τα στοιχεία των μελών των οργάνων διοίκησής τους σε κάθε περίπτωση, ακόμη δηλαδή και χωρίς την συγκατάθεσή τους. Με το περιεχόμενο, όμως, αυτό οι εν λόγω διατάξεις αντίκεινται στην διάταξη της περ. δ΄ της παρ. 2 του άρθρου 9 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679) και, συνακόλουθα, στη διάταξη της παρ.1 του άρθρου 9 του ιδίου Κανονισμού (ΓΚΠΔ), η οποία θέτει τον κανόνα της απαγόρευσης επεξεργασίας των ειδικών προσωπικών δεδομένων που αποκαλύπτουν την συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση.  

Η διάταξη του άρθρου 13 παρ. 2 του ν. 1264/1982,  ως ισχύει, η οποία επιτρέπει την επεξεργασία ειδικών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σχετικά με τη συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, μέσω της καταχωρίσεως των πρακτικών διαλογής των ψηφοδελτίων και καταμέτρησης των ηλεκτρονικών ψήφων στο ΓΕΜΗΣΟΕ  αντίκειται στην διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 9 του ΓΚΠΔ, η οποία απαγορεύει την επεξεργασία των εν λόγω δεδομένων.

Κατόπιν τούτων, το Δικαστήριο κρίνει ως μη νόμιμη τη διάταξη του τελευταίου εδαφίου του άρθρου  12 της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης, η οποία ορίζει την 1.1.2022 ως την ημερομηνία  έναρξη ισχύος της. Και τούτο, διότι, με την εν λόγω διάταξη εκκινεί, εν τοις πράγμασι,   από τη συγκεκριμένη ημερομηνία, η λειτουργία του ΓΕΜΗΣΟΕ, μολονότι ουσιώδεις ρυθμίσεις της οργάνωσης και λειτουργίας του έχουν τεθεί  κατά παράβαση του άρθρου 23 παρ. 1 του Συντάγματος,  του άρθρου 9 παρ. 1 του ΓΚΠΔ και καθ’ υπέρβαση της σχετικής εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρου 6 παρ. 4 (δ)  του ν. 1876/1990, ως ισχύει.

Συμβούλιο της Επικρατείας