Εμπράγματα δικαιώματα αγροτικού κλήρου - Απόφαση 20/2019 ΑΠ
Από τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 του Α.Ν. 431/1968, με τις οποίες έχει αρθεί η απαγόρευση διάθεσης των αγροτικών κλήρων που παραχωρήθηκαν για την αποκατάσταση ακτημόνων καλλιεργητών, σύμφωνα με τα άρθρα 208-212 του Αγροτικού Κώδικα, υπό τον όρο να μη κατατέμνονται τα τεμάχια της οριστικής διανομής, σαφώς προκύπτει, ότι ο περιορισμός αυτός της μη κατάτμησης τίθεται ως γενική αρχή και έχει εφαρμογή σε κάθε μεταβίβαση του κλήρου, όχι μόνο όταν γίνεται εκουσίως από τον κληρούχο, δηλαδή με δικαιοπραξία, αλλά και στην περίπτωση απόκτησης της κυριότητας και χωρίς τη θέληση του κληρούχου, όπως με χρησικτησία (τακτική ή έκτακτη).
Επομένως μετά την ισχύ του Α.Ν 431/1968 ο κληρούχος, ο οποίος θεωρείται κατά πλάσμα του νόμου καλής πίστης νομέας του κλήρου και αν ακόμη δεν ήταν πραγματικά κάτοχος (αρθρ. 79 παρ.2 Αγροτικού Κώδικα), μπορεί να απολέσει τη νομή ή κυριότητα επί του κλήρου αν τη φυσική εξουσία αυτού αποκτήσει και ασκήσει τρίτος με τα προσόντα της χρησικτησίας, οπότε ο τελευταίος αποκτά την κυριότητα και νομή του όλου κλήρου (κληροτεμαχίου), όχι όμως και όταν η φυσική εξουσία αποκτάται και ασκείται σε τμήμα μόνο του κληροτεμαχίου, γιατί στην περίπτωση αυτή επέρχεται κατάτμησή του και ο τρίτος δεν μπορεί να θεωρηθεί νομέας του τμήματος, του οποίου κατά πλάσμα του νόμου, εξακολουθεί να είναι ο κληρούχος, έστω και αν δεν είναι πλέον κάτοχος. Η φυσική κατάτμηση των κληροτεμαχίων κατά το τελευταίο εδάφιο της παραπάνω διάταξης (αρθρ. 1 Α.Ν 431/1968) απαγορεύεται όχι μόνο όταν γίνεται από τον κληρούχο, αλλά και από τους διαδόχους του για τον προφανή αντικειμενικό λόγο της επωφελέστερης εκμετάλλευσης των κληροτεμαχίων ΟλΑΠ 1520/1982 ΑΠ 220/2010).
Περαιτέρω κατά τη διάταξη της παραγράφου 2 Α-δ του άρθρου 1 του πιο πάνω Α.Ν 431/1968, κατ’ εξαίρεση δεν ισχύει ο περιορισμός της μη κατάτμησης, εκτός των άλλων περιπτώσεων,και επί μεταβιβάσεως των, ως έπεται, κατηγοριών κλήρων: α)… β) γ)…..δ) Οικοπεδικών κλήρων. Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρα 974, 1045 ΑΚ, για την απόκτηση της κυριότητας ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία αρκεί η επί εικοσαετία νομή του πράγματος, δηλαδή η με διάνοια κυρίου φυσική εξουσίαση αυτού. Εκείνος, που προβάλλει τη χρησικτησία, πρέπει να επικαλεσθεί τη νομή και να καθορίσει συνάμα και τις μερικότερες υλικές πράξεις αυτής, από τις οποίες, αν αποδειχθούν, θα συναχθεί η πραγμάτωση της θελήσεως του κατόχου να κατέχει το ακίνητο ως κύριος (ΑΠ 479/2010). “Ασκηση νομής, προκειμένου για ακίνητο, συνιστούν οι εμφανείς υλικές ενέργειες επάνω σ’ αυτό που προσιδιάζουν στη φύση και τον προορισμό του, με τις οποίες εκδηλώνεται η βούληση του νομέα να το εξουσιάζει, όπως θεωρούνται, μεταξύ άλλων, η επίβλεψη, η επίσκεψη, η οριοθέτηση, ο καθαρισμός, η φύλαξη, η εκμίσθωση του ακινήτου κ.α., με τη δυνατότητα εκείνου που απέκτησε τη νομή του ακινήτου με καθολική ή ειδική διαδοχή να συνυπολογίσει το δικό του χρόνο χρησικτησίας στο χρόνο χρησικτησίας του δικαιοπαρόχου του (άρθρο 1051 ΑΚ).
Ο ΑΠ δέχτηκε ότι ορθά το δευτεροβάθμιο δικαστήριο δέχθηκε τυπικά και ουσιαστικά την έφεση του αναιρεσιβλήτου, εξαφάνισε την 18/2008 εκκαλούμενη απόφαση του Ειρηνοδικείου Φαρκαδόνας, δέχθηκε την αγωγή τού αναιρεσιβλήτου, την οποία το πρωτοβάθμιο δικαστήριο είχε απορρίψει ως αόριστη και αναγνώρισε τον αναιρεσίβλητο κύριο του επιδίκου ακινήτου( (οικοπέδου)με πρωτότυπο τρόπο (έκτακτη χρησικτησία). Έτσι που έκρινε το Πολυμελές Πρωτοδικείο, με το να δεχθεί ειδικότερα ότι ο αναιρεσίβλητος νεμόταν τον επίδικο οικοπεδικό κλήρο προσμετρώντας και τη νομή του δικαιοπαρόχου του από το έτος 1968 έως το έτος 2007 και έτσι έγινε κύριος του επιδίκου ακινήτου (τμήμα οικοπεδικού κλήρου )με έκτακτη χρησικτησία και δοθέντος ότι, κατά τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη, μετά την ισχύ του α.ν. 431/1968 επιτρεπόταν η απόκτηση της κυριότητας του επιδίκου οικοπέδου με έκτακτη χρησικτησία, δεν παραβίασε ευθέως καμία από τις διατάξεις των άρθρων 79 παρ.1, 2 και 3,74,180 και 203 του Αγροτικού Κώδικα, και του α.ν. 431/1968 που επικαλείται ο αναιρεσείων η δε άτυπη, το έτος 1948, συνένωση και το έτος 1961, διανομή, από τους δικαιοπαρόχους του αναιρεσιβλήτου, των οικοπεδικών κλήρων που διηγηματικώς .αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση δεν συνιστά παραβίαση των ανωτέρω διατάξεων, εφόσον υφίσταται η παραδοχή για την κτήση κυριότητας του ακινήτου από τον ενάγοντα πρωτοτύπως με άσκηση πράξεων νομής από το έτος 1968 έως το 2007 και με τις προγενέστερες ανωτέρω άτυπες( διανομή και συνένωση )πράξεις των δικαιοπαρόχων του αναιρεσιβλήτου.
Σύμφωνα με το άρθρα 974, 1045 ΑΚ, για την απόκτηση της κυριότητας ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία αρκεί η επί εικοσαετία νομή του πράγματος, δηλαδή η με διάνοια κυρίου φυσική εξουσίαση αυτού
