Απόφαση 272/2018 Δ' Τμήματος ΑΠ - Ιδιαίτερη Αποζημίωση κατά την αναγκαστική απαλλοτρίωση.
Κατά την διάταξη του άρθρου 13 παρ. 4 του ν. 2882/2001, όπως η παράγραφος αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 128 παρ. 2 του ν. 4070/2012 (ΦΕΚ 82/Α/10-4-2012) και εφαρμόζεται και στις εκκρεμείς, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, απαλλοτριώσεις (άρθρο 146 παρ. 9 του εν λόγω νόμου), “εάν απαλλοτριωθεί τμήμα ακινήτου με αποτέλεσμα η αξία του τμήματος που απομένει στον ιδιοκτήτη να μειωθεί σημαντικά σε σχέση με την κύρια ή αποδεδειγμένως υφιστάμενη δευτερεύουσα κατά προορισμό χρήση, μπορεί να προσδιορίζεται με την απόφαση καθορισμού της αποζημίωσης και ιδιαίτερη αποζημίωση για το τμήμα που απομένει στον ιδιοκτήτη και η οποία καταβάλλεται μαζί με την αποζημίωση για το απαλλοτριούμενο. Για τον προσδιορισμό της ιδιαίτερης αποζημίωσης λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο, ιδίως, η κατάσταση του ακινήτου πριν και μετά την απαλλοτρίωση, η σημαντική επιδείνωση των γεωμετρικών στοιχείων και της οικονομικής και εμπορικής εκμεταλλεύσεως αυτού, όπως επίσης ότι η ζημία του απομένοντος θα επέλθει μετά βεβαιότητας μετά την απότμηση του απαλλοτριουμένου τμήματος”. Από την διάταξη αυτή, συνδυαζόμενη με τις διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 2 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, συνάγεται ότι, για να είναι πλήρης η αποζημίωση, η οποία οφείλεται ως αντάλλαγμα για τη στέρηση της ιδιοκτησίας, πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο την αξία του απαλλοτριουμένου τμήματος του ακινήτου, αλλά και την ζημία, την οποία υφίσταται ο ιδιοκτήτης, επειδή το τμήμα που του απομένει, μετά την απαλλοτρίωση, γίνεται άχρηστο ή μειώνεται σημαντικά η αξία του, ακόμη και αν η ζημία αυτή οφείλεται στην εκτέλεση του έργου για το οποίο κηρύχθηκε η απαλλοτρίωση (Ολ.ΑΠ 31/2005). Στην περίπτωση αυτή, κατά την οποία το τμήμα που απομένει υφίσταται σημαντική μείωση της αξίας του ή καθίσταται άχρηστο, ο ιδιοκτήτης του δικαιούται να ζητήσει τον καθορισμό και την παροχή ιδιαίτερης αποζημιώσεως, είτε κατά την δίκη του προσωρινού καθορισμού, είτε κατ’ αυτήν του οριστικού προσδιορισμού της αποζημιώσεως, για το τμήμα που απαλλοτριώθηκε.
Αναφορικά με τα τμήματα των ακινήτων που απομένουν εκτός της απαλλοτρίωσης, το αίτημα περί επιδίκασης ιδιαίτερης αποζημίωσης ως προς αυτά είναι νόμιμο μόνο όσον αφορά τη μείωση της αξίας τους λόγω της κατάτμησης και μόνο και της εκ του λόγου αυτού σημαντικής υποτίμησης της αξίας τους επειδή δεν μπορούν πλέον γα οικοδομηθούν ή καθίστανται άχρηστα για τη χρήση που προορίζονταν. Αντίθετα, μείωση της αξίας των τμημάτων που απομένουν εκτός της απαλλοτρίωσης, λόγω της κήρυξης της απαλλοτρίωσης ή της εκτέλεσης του σημαντικού οδικού άξονα της Εγνατίας οδού και της πιθανής εκ του λόγου αυτού αρνητικής επίδρασης στην οικοπεδική αξία ορισμένων ακινήτων δεν αποζημιώνεται κατά το νόμο. Η αποζημίωση για τη συγκεκριμένη μείωση της αξίας ορίζεται σε ποσοστό επί της αξίας την οποία είχαν τα αντίστοιχα ακίνητα προ της απότμησης, όπως αυτή προσδιορίζεται για τα τμήματα των ίδιων ακινήτων που απαλλοτριώνονται.
Επιμέλεια: Ευαγγελία Μανίκα / Επιστημονική Συνεργάτης ethemis
Για τον προσδιορισμό της ιδιαίτερης αποζημίωσης λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο, ιδίως, η κατάσταση του ακινήτου πριν και μετά την απαλλοτρίωση, η σημαντική επιδείνωση των γεωμετρικών στοιχείων και της οικονομικής και εμπορικής εκμεταλλεύσεως αυτού, όπως επίσης ότι η ζημία του απομένοντος θα επέλθει μετά βεβαιότητας μετά την απότμηση του απαλλοτριουμένου τμήματος.
