Προδικαστικό ερώτημα για την συνταγματικότητα διατάξεων του ν.4387/2016 (ΕΦΚΑ)- Απόφαση 277/2019 ΙΙΙ Τμήματος Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προδικαστικό ερώτημα για την συνταγματικότητα διατάξεων του ν.4387/2016 (ΕΦΚΑ)- Απόφαση 277/2019 ΙΙΙ Τμήματος Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ως εκ του ερείσματος αυτού επί του Συντάγματος αλλά και λόγω της φύσης αυτού ως περιουσιακού δικαιώματος (άρθρο 1 του 1ου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ) το συνταξιοδοτικό δικαίωμα των δημόσιων εν γένει λειτουργών και υπαλλήλων, προστατεύεται και υπό την όψη αυτού ως θεμιτής προσδοκίας των ακόμη εν ενεργεία εργαζομένων προς λήψη συντάξεως στο μέλλον. Πάντως, παραβιάζεται η θεμιτή προσδοκία του εξερχόμενου της ενεργού υπηρεσίας δημοσίου εν γένει λειτουργού ή υπαλλήλου όταν, δυνάμει αλλαγής του νομοθετικού καθεστώτος που επισυμβαίνει εγγύς του χρόνου της συνταξιοδότησής του, υφίσταται τέτοια μείωση στη συνταξιοδοτική παροχή που ανέμενε υπό το προϊσχύσαν καθεστώς ώστε ουσιαστικώς να αναιρείται ο πυρήνας του θεμελιώδους δικαιώματος αυτού στη σύνταξη. Ως κριτήρια προς εκτίμηση από το Δικαστήριο αν όντως συντρέχει τέτοια περίπτωση αναιρέσεως του πυρήνα του ως άνω δικαιώματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν (i) το ποσοστό της μείωσης που υφίσταται ο δικαιούχος υπό το νέο καθεστώς, (ii) ο μέσος όρος του ποσού συντάξεως στη χώρα κατά το έτος κανονισμού της σύνταξης, (iii) το ποσό της κατώτατης σύνταξης κατά το ίδιο έτος, (iv) το όριο της φτώχειας επίσης κατά το ίδιο κρίσιμο έτος, (v) αν ο δικαιούχος μπορούσε να παραμείνει στην υπηρεσία, (vi) σε ποια ηλικία συνταξιοδοτήθηκε, (vii) ποιος ήταν ο χρόνος υπηρεσίας αυτού. Το Δικαστήριο, στο πλαίσιο του οριακού ελέγχου που ασκεί εν προκειμένω, κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικότητας της ρύθμισης ως εφαρμόζεται στην εκκαλούσα.  

Αναφορικώς με τον προβληθέντα από την εκκαλούσα λόγο ότι το κριτήριο διαφοροποίησης αυτής από τις λοιπές συγκρίσιμες με αυτήν περιπτώσεις, ήτοι, το κριτήριο εκ της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, είναι αυθαίρετο και άρα αντίθετο στην αρχή της ισότητας, το Δικαστήριο κρίνει ότι το κριτήριο αυτό, συναρτώμενο με την εκδήλωση βουλήσεως εκ μέρους του δικαιουμένου σύνταξη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απρόσφορο σε σχέση μάλιστα με άλλα κριτήρια τα οποία ο νομοθέτης, διαθέτων σχετικώς ευρεία εξουσία εκτιμήσεως, δύναται να θεσπίσει.

Το Δικαστήριο αποφαίνεται περαιτέρω ότι εφόσον τη βάση του νέου συστήματος αποτέλεσε η ανάγκη εξυγίανσης του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος της χώρας με τη δημιουργία ενιαίου φορέα ασφάλισης, τότε για να δικαιολογηθεί μια ενδεχομένως ουσιώδης διαφοροποίηση ως προς το ύψος της συνταξιοδοτικής παροχής μεταξύ των συνταξιοδοτηθέντων υπό το παλαιό και αυτών που συνταξιοδοτούνται υπό το νέο καθεστώς, πρέπει να συντρέχουν σοβαροί ουσιαστικοί λόγοι, πέραν αυτού που στηρίζεται στο κριτήριο του χρόνου συνταξιοδότησης.  Όμως, το Δικαστήριο κρίνει σχετικώς ότι, εν όψει του μεταβατικού χαρακτήρα των ρυθμίσεων που εφαρμόσθηκαν στην εκκαλούσα και, ειδικότερα, των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων που αυτές παρήγαγαν στην κρινόμενη περίπτωση, δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης της αρχής της ισότητας.

Το Δικαστήριο, ενόψει του μεγάλου όγκου των υποθέσεων που εκτιμά ότι θα προκύψουν από τον κανονισμό των συντάξεων των δημοσίων λειτουργών, υπαλλήλων και στρατιωτικών με βάση τις διατάξεις του ν. 4387/2016,  των ζητημάτων που ανακύπτουν σχετικά με τη συνταγματικότητα ενός πλήθους διατάξεων του αυτού νόμου και της διαπίστωσης ότι δεν υφίσταται απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου που να έχει επιλύσει τα ζητήματα που τίθενται στην κρινόμενη υπόθεση, παραπέμπει την έφεση στην Ολομέλεια.

Επιμέλεια: Χρήστος Κωστόπουλος / Επιστημονικός Συνεργάτης e-Θεμις

Με τον ν. 4387/2016 εισήχθη ένα νέο, υβριδικό σύστημα χορήγησης συντάξεων που συμμετέχει των δύο αντίστοιχων, διαφορετικών μεταξύ τους συστημάτων τα οποία είχε υπ’ όψη του ο συνταγματικός νομοθέτης. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η υπό την ως άνω υβριδική μορφή ενιαία οργάνωση του συστήματος παροχής συντάξεων είναι συνταγματικώς ανεκτή.