[ΕΓΚ] – ΕΙΣ. ΑΠ: Κακοποίηση κρατουμένων σε αστυνομικό ή σωφρονιστικό κατάστημα

[ΕΓΚ] – ΕΙΣ. ΑΠ: Κακοποίηση κρατουμένων σε αστυνομικό ή σωφρονιστικό κατάστημα

Με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην υπόθεση TOROSIAN κατά Ελλάδας, και προς αποφυγή συναφών παραβιάσεων του δικονομικού σκέλους του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αναφορικά με τη διερεύνηση καταγγελιών για κακοποίηση ποινικών κρατουμένων, η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου απηύθυνε σχετικές οδηγίες προς τους εισαγγελικούς λειτουργούς της χώρας (ΕισΑΠ εγκ.1/2023).

Πιο αναλυτικά, η Εισαγγελία επεσήμανε ότι όταν ένας κρατούμενος προβάλλει αιτιολογημένο ισχυρισμό περί σοβαρών κακοποιήσεων, η έννοια της αποτελεσματικής προσφυγής κατ’ άρθρο 13 της ΕΣΔΑ απαιτεί εμπεριστατωμένη-διεξοδική και πραγματική-αποτελεσματική έρευνα, ώστε αυτή να μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό και την τιμωρία των υπευθύνων, διότι μόνον κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν παραβιάζεται το δικονομικό σκέλος του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.

Ειδικότερα η έρευνα των ισχυρισμών για κακομεταχείριση κρατουμένων πρέπει να είναι ανεξάρτητη, ταχεία και διεξοδική και τούτο σημαίνει (α) ότι θα διασφαλίζεται η (θεσμική) ανεξαρτησία του ερευνώντας από τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση, (β) ότι μόλις υποβληθεί επίσημη καταγγελία επιβάλλεται η άμεση ανταπόκριση του αρμοδίου για την έρευνα, ο οποίος θα ενεργήσει με εύλογη ταχύτητα και επιμέλεια, και (γ) ότι σε περίπτωση τραυματισμού κρατουμένου θα διενεργείται ταχεία ιατρική εξέταση για τη διάγνωση της κάκωσης.

Περαιτέρω, τόνισε μεταξύ άλλων ότι όταν η καταγγελία στρέφεται κατά σωφρονιστικών υπαλλήλων και αστυνομικών, η ποινική προκαταρκτική εξέταση δεν θα διενεργείται από αστυνομικό ανακριτικό υπάλληλο, αλλά αυτοπροσώπως από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών, σε περίπτωση δε που ο εποπτεύων Εισαγγελικός Λειτουργός φέρεται να «εμπλέκεται» στο υπό έρευνα επεισόδιο, θα ενημερώνεται ο αρμόδιος Εισαγγελέας Εφετών.

Η έναρξη της προκαταρκτικής εξέτασης πρέπει να είναι άμεση και η περάτωσή της ταχύτατη λόγω της φύσης της υπόθεσης, που επιβάλλει τη μη εξάντληση των χρονικών ορίων του άρθρου 243§2 ΚΠΔ.

Εάν έχει καταγγελθεί κακοποίηση με πρόκληση σωματικής βλάβης του κρατουμένου, είναι αυτονόητο ότι η ιατρική εξέτασή του από αρμόδιο ιατροδικαστή έχει απόλυτη προτεραιότητα και πρέπει να πραγματοποιείται το ταχύτερο, ει δυνατόν αυθημερόν.

Σε περίπτωση δε απόρριψης της έγκλησης του καταγγέλλοντος την κακοποίηση κρατουμένου, η επιβολή των δικαστικών εξόδων σε βάρος του κρατουμένου πρέπει να αποφασίζεται με ιδιαίτερη περίσκεψη.

Η Εισαγγελία επεσήμανε ότι στην υπόθεση της εν θέματι προσφυγής, το ΕΔΔΑ προβαίνει σε οιονεί αρνητική επισήμανση ως προς την επιβολή των εξόδων, θεωρώντας ότι αυτό αποτελούσε «τιμωρία» του προσφεύγοντος επειδή υπέβαλε καταγγελία εναντίον των φερόμενων ως εμπλεκόμενων αστυνομικών.

Εγκύκλιος ΕΙΣ. ΑΠ.