Δημήτρης Αναστασόπουλος στο Reporter.gr: Ο δικηγόρος είναι συλλειτουργός του κράτους δικαίου, όχι υποζύγιο προς αφαίμαξη

Δημήτρης Αναστασόπουλος στο Reporter.gr: Ο δικηγόρος είναι συλλειτουργός του κράτους δικαίου, όχι υποζύγιο προς αφαίμαξη

Τις προτεραιότητές του και τις προτάσεις του για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του δικηγορικού κλάδου παρουσιάζει, μιλώντας στο «R» ο Δημήτρης Αναστασόπουλος, επικεφαλής της παράταξης «Με τον Δικηγόρο» στις επικείμενες εκλογές του ΔΣΑ.

Είναι η τρίτη και τελευταία φορά που διεκδικείτε την Προεδρία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Τι σας κρατά ενεργό σε αυτή τη διαδικασία και τι έχετε δει, ως μέλος του ΔΣΑ μέχρι σήμερα, που σας κάνει να πιστεύετε ότι χρειάζεται αλλαγή;

Βλέπω ότι, μετά από έντεκα χρόνια θητείας, ως απλό μέλος, στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΣΑ, το λειτούργημα εξακολουθεί να υποβαθμίζεται, οι ανισότητες να διευρύνονται, η δικηγορική ύλη να κατανέμεται εις βάρος της μεγάλης μάζας των συναδέλφων. Και βλέπω ότι όλα αυτά τα χρόνια το χαλί έχει φουσκώσει από τα προβλήματα που βάζουν κάτω από αυτό. Η δικηγορία, εν γένει, βρίσκεται σε πολύ κρίσιμη καμπή. Αλλάζει η φυσιογνωμία της και το αντικείμενό της τη στιγμή που υποδέχεται όλο και περισσότερους συναδέλφους. Και είναι φυσικό να αλλάζει, γιατί μετασχηματίζεται η οικονομία και προχωρά η κοινωνία. Η μελλοντική ηγεσία του ΔΣΑ, αλλά και όλων των δικηγορικών συλλόγων στη χώρα, δεν θα έχει την πολυτέλεια να παραμένει παθητικός θεατής των εξελίξεων και να περιορίζεται σε μάχες οπισθοφυλακής, όπως γίνεται έως τώρα. Το αντίθετο, χρειαζόμαστε ισχυρή και αποφασισμένη ηγεσία, που θα αναλάβει μια δύσκολη άσκηση: να διαχειριστεί στρεβλώσεις που χρονίζουν και φτάνουν στο σημείο βρασμού, αλλά και να χτίσει μια εκπροσώπηση που θα συνομιλεί ισότιμα με την πολιτεία και την κοινωνία. Αυτή την εκπροσώπηση μπορούμε, οι υποψήφιοι σύμβουλοι που με στηρίζουν και εγώ, να τη δώσουμε στο δικηγορικό σώμα.

Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Τι θα επιδιώξετε για παράδειγμα μέσα στο πρώτο τρίμηνο;

Για να δώσουμε αξιόπιστα δείγματα γραφής, δεν μπορούμε παρά να αρχίσουμε από τα του οίκου μας. Θα είμαι συνοπτικός. Αμέσως μετά τις αρχαιρεσίες, θα βάλουμε στις ράγες την πλήρη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Συλλόγου και την αναμόρφωση του πειθαρχικού μας δικαίου, ώστε να θωρακίσουμε, επιτέλους, το λειτούργημά μας από φαινόμενα ευτελισμού. Το θεωρώ πολύ σημαντικό, όχι μόνο για να δώσουμε στον Σύλλογο και το επάγγελμα το χαμένο του κύρος, αλλά για να θεμελιώσουμε τη διαφάνεια και να δώσουμε το παράδειγμα. Άμεση θα είναι επίσης η κατάστρωση συγκροτημένης θεσμικής παρέμβασης για θέματα λειτουργίας της δικαιοσύνης, κράτους δικαίου και ποιότητας της δημοκρατίας, ώστε ο ΔΣΑ να ξαναγίνει ισότιμης συνομιλητής της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, ιδίως στο μέτωπο της καταπολέμησης της πολυνομίας, της επιτάχυνσης της κωδικοποίησης και της καλής νομοθέτησης. Επείγουσα, επίσης, είναι η ενεργός διεκδίκηση πάγιων αιτημάτων, όπως τα φορολογικά, ιδίως με τη διεύρυνση του ορίου επιβολής ΦΠΑ, τη μείωση του συντελεστή του για την παροχή νομικών υπηρεσιών και την κατάργηση των άδικων τεκμηρίων. Αυτό είναι το στίγμα των πρώτων κινήσεών μας: ο δικηγόρος συλλειτουργός του κράτους δικαίου και όχι εύκολο υποζύγιο προς αφαίμαξη.

Το ψηφοδέλτιό σας περιλαμβάνει ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών και επαγγελματικών διαδρομών. Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους συνεργάτες σας και τι θέλετε να εκφράζει συνολικά η ομάδα σας προς το σώμα των δικηγόρων;

Πρέπει να σας πω ότι την υποψηφιότητά μου στηρίζουν μέχρι στιγμής τρεις συνδυασμοί, που απαρτίζονται από εξαιρετικούς συναδέλφους, από όλο το φάσμα του επαγγέλματος. Όπως και ότι δεν επέλεξα ο ίδιος τους υποψηφίους συμβούλους: η κατάρτιση των ψηφοδελτίων ήταν μια συλλογική διαδικασία, στην οποία συναντήθηκαν άνθρωποι πολλαπλών ηλικιών και διαδρομών, όπως σωστά επισημαίνετε, με την ίδια αγωνία για το μέλλον όχι μόνο των ίδιων, αλλά και του ίδιου του λειτουργήματος. Οι άνθρωποι που έχω την τιμή να με πλαισιώνουν μοιράζονται την ίδια στόχευση: την αποκατάσταση του κύρους της δουλειάς μας και την επανασύνδεσή του με την κοινωνία και την οικονομία, την αλληλεγγύη, την ισοτιμία, χωρίς συναδέλφους πολλών ταχυτήτων, και τη δυναμική δημόσια παρέμβαση όχι μόνο στα του οίκου μας, αλλά στα πράγματα του τόπου. Αυτό ακριβώς εκφράζει η προσπάθειά μας: την πείρα, τη γνώση, την ετοιμότητα και τη διάθεση για δυναμική παρέμβαση, για να βγούμε, επιτέλους, από το τέλμα στο οποίο βρισκόμαστε εδώ και χρόνια.

Οι νέοι δικηγόροι συχνά διαμαρτύρονται ότι βιώνουν ένα ασφυκτικό επαγγελματικό περιβάλλον, με αρκετές δυσκολίες. Πώς μπορεί ο ΔΣΑ, υπό την προεδρία σας, να στηρίξει ουσιαστικά τη νέα γενιά και να της δώσει πραγματικές προοπτικές;

Δεν διαμαρτύρονται συχνά, διαμαρτύρονται σταθερά. Ας είμαστε ειλικρινείς: οι συνάδελφοι που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο επάγγελμα, έχουν περισσότερες δυσκολίες και λιγότερες προοπτικές από όσες είχαμε όσοι, χοντρικά, ξεκινήσαμε πριν από μία εικοσαετία. Οι ανισότητες βαθαίνουν και πρώτα τους θύματα είναι οι νέοι δικηγόροι. Πρώτο μας μέλημα είναι η θεσμική κατοχύρωση και η δραστική αύξηση της ελάχιστης κατώτατης αμοιβής για τους νέους δικηγόρους και τους ασκούμενους. Επίσης, θα δημιουργήσουμε, στον Σύλλογο, ειδική δομή που θα υποστηρίζει τους νέους δικηγόρους στην οργάνωση συνεργατικών σχημάτων, αλλά και, με την αρωγή έμπειρων συναδέλφων, σχολή για ασκούμενους και νέους δικηγόρους, ώστε να τους βοηθά στην επίλυση πρακτικών καθημερινών ζητημάτων. Όπως επίσης και Γραφείο Διασύνδεσης για την εύρεση κατάλληλης εργασίας σε ασκούμενους και νέους δικηγόρους. Υπάρχουν και άλλες προγραμματικές μας θέσεις που αφορούν το σύνολο του δικηγορικού κόσμου, ευνοούν, όμως, περισσότερο τους νέους: για παράδειγμα, η ίδρυση help desk που θα βοηθά σε πραγματικό χρόνο με επείγοντα ζητήματα, ωφελεί πολύ περισσότερο τον νεοφώτιστο συνάδελφο, που εξ ορισμού διαθέτει λιγότερα μέσα και πόρους. Αλλά και τα καθαρά οικονομικά ζητήματα: ο συνάδελφος που μετρά λίγα χρόνια στον επαγγελματικό στίβο θα ωφεληθεί πολύ περισσότερο από παλαιότερους δικηγόρους με πολλά χιλιόμετρα και υποθέσεις στην πλάτη τους.

Οι γυναίκες δικηγόροι ειδικά ως ελεύθεροι επαγγελματίες αντιμετωπίζουν συχνά πρόσθετες δυσκολίες, ειδικά όταν είναι και μητέρες. Τι μπορεί να κάνει ο ΔΣΑ για να τις στηρίξει;

Είμαστε ίσως ο πρώτος επιστημονικός ή επαγγελματικής σύλλογος που εξέλεξε, το 1955, γυναίκα στο Διοικητικό Συμβούλιό του: την Αγνή Ρουσοπούλου, μια μεγάλη μορφή του αγώνα των γυναικών για ισότητα. Το χρωστάμε και στην παράδοσή μας και στη θεσμική μας ευαισθησία να κάνουμε τη θέση της γυναίκας συναδέλφου πραγματικά ισότιμη, να πετύχουμε πραγματική συμφιλίωση της επαγγελματικής και της προσωπικής και οικογενειακής ζωής. Ο ΔΣΑ μπορεί να κάνει πολλά για να στηρίξει τις γυναίκες συναδέλφους και η παράταξή μας έχει παρουσιάσει ένα συνεκτικό πλέγμα προτάσεων για την αναβάθμιση της θέσης τους.

Εντελώς ενδεικτικά, στις άμεσες προτεραιότητές μας συγκαταλέγεται η συνεργασία του ΔΣΑ με βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, ώστε να διασφαλίσουμε ειδικά προνόμια για τα τέκνα των δικηγόρων, αλλά και τη δημιουργία ειδικού χώρου εντός ή πλησίον των δικαστηρίων για ολιγόωρη φροντίδα-απασχόληση, από ειδικούς, βρεφών και παιδιών προσχολικής ηλικίας. Σχεδιάζουμε, επίσης, την θέσπιση, πάντοτε βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, ειδικού εφάπαξ επιδόματος από τον ΔΣΑ για την ενίσχυση της μητέρας δικηγόρου κατά τη διάρκεια της κύησης και λοχείας. Θα προωθήσουμε, με χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ ή της ΔΥΠΑ, την επιδότηση μέρους των διδάκτρων για φοίτηση σε παιδικούς σταθμούς και ολοήμερα σχολεία προσχολικής ηλικίας. Και θα διεκδικήσουμε την πλήρη απαλλαγή, τουλάχιστον για ένα έτος, και των δύο νέων γονέων από φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές τουλάχιστον.

Λένε ότι είστε κοντά στην κυβέρνηση. Μπορεί ένας Πρόεδρος του ΔΣΑ να έχει προσωπική πολιτική ταυτότητα και ταυτόχρονα να ασκεί έναν θεσμικά ανεξάρτητο ρόλο;

Οι συνάδελφοι γνωρίζουν την προσωπική μου πολιτική τοποθέτηση και αυτό το θεωρώ υπεύθυνη και έντιμη στάση. Ούτε έχω κρύψει ποτέ τις πολιτικές μου πεποιθήσεις, ούτε τις αλλάζω με τη φορά του πολιτικού ανέμου. Και όπως σωστά λέτε, πρόκειται για πολιτική ταυτότητα, όχι για κομματική. Σε σχεδόν είκοσι χρόνια στο λειτούργημα, δεν είχα ποτέ καμία κομματική θέση ή κυβερνητικό αξίωμα. Το ίδιο και στα έντεκα χρόνια θητείας μου στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΣΑ, όπου είμαι μέχρι και σήμερα απλό μέλος. Αντιθέτως, από την τελευταία θέση, και διαρκώς ως επικεφαλής της παράταξής μας, έχω αντιπαρατεθεί με κάθε κυβέρνηση, και τη σημερινή, όταν θίγονται ουσιώδη ζητήματα που αφορούν τη δικηγορία. Στην ίδια γραμμή και θα κινηθώ και αύριο, ως πρόεδρος του Συλλόγου. Με θεσμική ανεξαρτησία, όπως λέτε, η οποία πηγάζει από την προσωπική ανεξαρτησία. Δεν έχω εξαρτήσεις, δεν έχω κρυφές ατζέντες και δεν βλέπω την προεδρία σαν εφαλτήριο για άλλες θέσεις. Τίποτε, επομένως, δεν με εμποδίζει να υπερασπιστώ τα συμφέροντα και το μέλλον του κλάδου -και μόνον αυτά. Και για να δούμε και λίγο πίσω, οι σημαντικότεροι πρόεδροι που είχε στη μακρά ιστορία του ο Σύλλογος και εξακολουθούν να μνημονεύονται και σήμερα είχαν σαφή πολιτική τοποθέτηση, υπηρέτησαν, όμως, το αξίωμα με αφοσίωση και έφεραν απτά αποτελέσματα προς όφελος όλων των δικηγόρων.

Τα παιδιά σας θέλετε να γίνουν δικηγόροι; Είστε θετικός σε αυτό το ενδεχόμενο;

Προς το παρόν, επειδή είναι πολύ μικρά, δεν κάνουμε καθόλου παρόμοιες σκέψεις και προσπαθούμε να απολαμβάνουμε τον χρόνο που διαθέτουμε μαζί, χωρίς έγνοιες. Και όταν πάντως φτάσουν στην ηλικία που θα κάνουν τις επαγγελματικές τους επιλογές, δεν σκοπεύω να τα κατευθύνω ή να τα αποτρέψω από συγκεκριμένα επαγγέλματα, αλλά να τα στηρίξω, αντιθέτως, στις προτιμήσεις και τις κλίσεις τους. Η αλήθεια είναι ότι, δεδομένου ότι και η σύζυγός μου είναι δικηγόρος, θα έχουν την ευχέρεια να γνωρίζουν καλύτερα, από μικρή ηλικία, τις δυσκολίες, αλλά και τις προκλήσεις της δικηγορίας. Θα έχουν, δηλαδή, πληρέστερη εικόνα του τι θα αντιμετωπίσουν αν αποφασίσουν να την ακολουθήσουν, παραστάσεις που εγώ δεν είχα καθώς το οικογενειακό μου περιβάλλον δεν είχε καμία σχέση με τα νομικά επαγγέλματα. Ελπίζω, πάντως, ότι, όταν έρθει εκείνη η ώρα, τα παιδιά μου, μαζί με όλα τα παιδιά της γενιάς τους, θα έχουν περισσότερες προοπτικές από όσο σήμερα, περισσότερες ευκαιρίες για εργασία με ικανοποιητικές απολαβές και, συνεπώς, περισσότερη ελευθερία να ακολουθήσουν τα όνειρά τους, επαγγελματικά και βιοτικά. Είναι δικό μας χρέος, της γενιάς μας, να δουλέψουμε για να τους προσφέρουμε ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον, και στον επαγγελματικό στίβο.

Δημήτρης Αναστασόπουλος στο Reporter.gr: Ο δικηγόρος είναι συλλειτουργός του κράτους δικαίου, όχι υποζύγιο προς αφαίμαξη