ΣτΕ: Αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοδυναμίας αλλοδαπού τίτλου σπουδών

ΣτΕ: Αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοδυναμίας αλλοδαπού τίτλου σπουδών

ΣτΕ 1360/2025 Ολομ.

Πρόεδρος: Μ. Πικραμένος, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας

Εισηγητής: Σ. Κτιστάκη, Σύμβουλος της Επικρατείας

Με την 1360/2025 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι οι διατάξεις του άρθρου 310 παρ. 1, 4 και 8 του ν. 4957/2022, με τις οποίες ρυθμίζεται το σύστημα αναγνώρισης της ακαδημαϊκής ισοδυναμίας τίτλων σπουδών της αλλοδαπής από τον Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π., έρχονται σε αντίθεση με τα άρθρα 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 16 του Συντάγματος. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια με την 1845/2024 απόφαση της επταμελούς σύνθεσης του Γ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Ειδικότερα, κρίθηκε ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 16 του Συντάγματος, η αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοδυναμίας σε αλλοδαπούς τίτλους σπουδών, συνεπαγόμενη την παροχή στους κατόχους τους των αυτών ακαδημαϊκών δικαιωμάτων που απορρέουν από τους αντίστοιχους τίτλους σπουδών των ελληνικών Α.Ε.Ι., προϋποθέτει την ανεύρεση της εγγενούς ακαδημαϊκής αξίας των αλλοδαπών τίτλων σπουδών και την ουσιαστική σύγκρισή τους με τους αντίστοιχους ημεδαπούς. Τα πρόσωπα στα οποία ο νομοθέτης αναθέτει το έργο αυτό, προεχόντως επιστημονικού και τεχνικού χαρακτήρα, πρέπει να διαθέτουν αρκούντως εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία προκειμένου οι κρίσεις που εκφέρουν να είναι σύμφωνες με τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας, ώστε η ακαδημαϊκή αναγνώριση των αλλοδαπών τίτλων σπουδών να μη συνεπάγεται ότι οι κάτοχοι τους είτε ευνοούνται είτε τίθενται σε χειρότερη θέση σε σχέση με τους κατόχους των αντίστοιχων τίτλων σπουδών των ελληνικών Α.Ε.Ι., οι οποίοι τελούν υπό τις προστατευτικές διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος. Πριν από την ψήφιση του ν. 4957/2022 - βάσει του οποίου εκδόθηκαν οι προσβαλλόμενες πράξεις - η κρίση περί της αναγνώρισης αλλοδαπού τίτλου σπουδών ως ισοδύναμου προς τίτλο απονεμόμενο από τα ημεδαπά Α.Ε.Ι., επί αμφισβητουμένων περιπτώσεων, ανήκε σε συλλογικά όργανα που απαρτίζονταν από μέλη Δ.Ε.Π. ελληνικών Α.Ε.Ι., οι οποίοι είχαν τις εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία των γνωστικών αντικειμένων του κλάδου στον οποίο ανήκε κάθε φορά ο υπό αναγνώριση τίτλος. Υπό το καθεστώς του ν. 4957/2022, ο Πρόεδρος του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. πιστοποιεί ο ίδιος, ως μονοπρόσωπο όργανο, την ακαδημαϊκή ισοδυναμία υποβαλλομένου προς εξέταση αλλοδαπού τίτλου σπουδών με τους τίτλους σπουδών που απονέμονται από τα ελληνικά Α.Ε.Ι., είτε υπάρχει προηγούμενο αναγνώρισης ή μη αναγνώρισης του τίτλου αυτού, είτε επί αμφισβητουμένων περιπτώσεων στις οποίες δεν υπάρχει τέτοιο προηγούμενο για τον συγκεκριμένο τίτλο. Στη δεύτερη περίπτωση, ο Πρόεδρος του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. κρίνει αν υπάρχουν ή όχι ουσιώδεις διαφορές μεταξύ των προγραμμάτων οποιουδήποτε τίτλου σπουδών και των προγραμμάτων του «συγκρίσιμου» προς τον τίτλο αυτόν πτυχίου που απονέμεται από τα ελληνικά Α.Ε.Ι., δυνάμενος να εκδώσει απ’ ευθείας (αιτιολογημένη) πράξη αναγνώρισης ή μη του τίτλου, χωρίς επικουρία από ειδικό αξιολογητή (άρθρο 310 παρ. 8). Ο εν λόγω Πρόεδρος, όμως, ο οποίος έχει την ιδιότητα του Καθηγητή Πανεπιστημίου με ειδικότητα και εμπειρία σε συγκεκριμένο μόνον επιστημονικό κλάδο, δεν έχει προδήλως, κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας, τις απαραίτητες ειδικές επιστημονικές γνώσεις προκειμένου να αποφαίνεται επί τίτλων σπουδών (και, μάλιστα, επί των επί μέρους μεταξύ τους διαφορών) που ανήκουν σε άλλους επιστημονικούς κλάδους, πέραν της δικής του ειδίκευσης, και οι οποίοι καλύπτουν πληθώρα γνωστικών αντικειμένων επί παντός επιστημονικού πεδίου, όπως είναι οι τίτλοι που υποβάλλονται προς αναγνώριση ενώπιον του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. Και προβλέπεται μεν, εφόσον πρόκειται για τίτλους πρώτου κύκλου σπουδών, η δυνατότητα υποβολής σχετικής γραπτής εισήγησης προς υποβοήθηση του Προέδρου από αξιολογητή που ορίζεται από αυτόν, του ίδιου ή συναφούς επιστημονικού κλάδου με εκείνον στον οποίο ανήκει ο υπό εξέταση αλλοδαπός τίτλος, τούτο όμως δεν αναιρεί την ανωτέρω διαπίστωση, καθόσον η υποβολή τέτοιας εισήγησης ορίζεται ως προαιρετική για τον Πρόεδρο του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π., κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 310 παρ. 4 εδάφιο α′. Ως εκ τούτου, ο Πρόεδρος δύναται, κατά την κρίση του, να μην αναθέτει τον φάκελο σε αξιολογητή, αλλά να αποφαίνεται ο ίδιος για την ύπαρξη ή μη ουσιωδών διαφορών μεταξύ αλλοδαπών και ημεδαπών τίτλων οποιουδήποτε επιστημονικού κλάδου και για την τυχόν επιβολή αντισταθμιστικών μέτρων προς αναγνώριση του τίτλου, μολονότι ο ίδιος έχει εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στα γνωστικά αντικείμενα του δικού του επιστημονικού κλάδου, δυνάμενος, κατ’ εξαίρεση μόνον, να ζητά την γνώμη του ΔΣ. Ακόμη δε και αν ο Πρόεδρος ασκήσει την παρεχόμενη σ’ αυτόν ευχέρεια και αναθέσει σε αξιολογητή να εισηγηθεί γραπτώς για την ακαδημαϊκή αναγνώριση του τίτλου ή την υποβολή του αιτούντος σε συγκεκριμένα αντισταθμιστικά μέτρα, η εισήγηση του τελευταίου, ο οποίος διαθέτει επιστημονική εξειδίκευση στο γνωστικό αντικείμενο του προς αναγνώριση αλλοδαπού τίτλου, μη οριζόμενη από τον νόμο ως σύμφωνη γνώμη, δεν είναι δεσμευτική για τον Πρόεδρο. Έτσι, ο τελευταίος, αν και δεν διαθέτει σχετική εξειδίκευση και εμπειρία, δύναται να αποφαίνεται διαφορετικά. Με τα δεδομένα, όμως, αυτά, οι διατάξεις του άρθρου 310 παρ. 1, 4 και 8 του ν. 4957/2022 έρχονται σε αντίθεση με τα άρθρα 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 16 του Συντάγματος.

Εξάλλου, κρίθηκε, κατά πλειοψηφία, ότι η παράγραφος 8 του άρθρου 311 του ν. 4957/2022, με την οποία προβλέπεται η υποχρέωση των Α.Ε.Ι. να δέχονται κατόχους αλλοδαπών τίτλων σπουδών προς εξέταση στα μαθήματα που ορίσθηκαν ως αντισταθμιστικά μέτρα από τα όργανα του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π., ερμηνευόμενη σύμφωνα με το Σύνταγμα, έχει την έννοια ότι η εξέταση πρέπει να γίνεται σε ποσοστό μέχρι δέκα τοις εκατό (10%) των εισακτέων στα αντίστοιχα Τμήματα κατά το συγκεκριμένο ακαδημαϊκό έτος.

ΣτΕ: Αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοδυναμίας αλλοδαπού τίτλου σπουδών