ΣτΕ: Αίτηση αναιρέσεως κατά απόφασης εκδοθείσας επί αγωγής αποζημιώσεως

ΣτΕ: Αίτηση αναιρέσεως κατά απόφασης εκδοθείσας επί αγωγής αποζημιώσεως

ΣτΕ Ολομ. 1361/2025

Πρόεδρος: Μ. Πικραμένος, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας

Εισηγητής: Ν. Σκαρβέλης, Σύμβουλος της Επικρατείας

Άρνηση Υπ. Δικαιοσύνης, κατ’ άρ. 923 ΚΠολΔ, να χορηγήσει άδεια αναγκαστικής εκτέλεσης κατά αλλοδαπού Δημοσίου. Συνιστά κυβερνητική πράξη μη υποκείμενη σε αίτηση ακυρώσεως. Δικαίωμα του ζημιωθέντος να αξιώσει αποζημίωση κατ’ εφαρμογή του άρ. 4 παρ. 5 Συντ. Προϋποθέσεις για τη θεμελίωση της αποζημιωτικής αξίωσης και αποκαταστατέα ζημία.

Με τη 1361/2025 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, εκδοθείσα επί αίτησης αναιρέσεως κατά απόφασης η οποία εκδόθηκε επί διαφοράς που ανέκυψε από άσκηση αγωγής αποζημίωσης για αποκατάσταση ζημίας φερόμενης ως προκληθείσας από την άρνηση του Υπ. Δικαιοσύνης να χορηγήσει άδεια αναγκαστικής εκτέλεσης κατά αλλοδαπού Δημοσίου κατ’ εφαρμογή του άρ. 923 ΚΠολΔ, αφού επαναλήφθηκε η υφιστάμενη νομολογία του Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία α) η κατ’ ενάσκηση της εν λόγω αρμοδιότητας του Υπουργού εκδιδόμενη πράξη δεν αφορά στην επίλυση διαφοράς ιδιωτικού δικαίου, από την προσβολή δε αυτής προκαλείται κατ’ αρχήν διαφορά διοικητικού δικαίου και β) οι πράξεις με τις οποίες, κατ’ επίκληση της εν λόγω διάταξης του άρ. 923 ΚΠολΔ, ενεργείται από τον Υπ. Δικαιοσύνης στάθμιση των επιπτώσεων στις διεθνείς σχέσεις της Χώρας, ανάγονται στη διαχείριση της πολιτικής εξουσίας και, ως εκ τούτου, έχουν τον χαρακτήρα κυβερνητικής πράξης κατ’ άρ. 45 παρ. 5 του π.δ. 18/1989, που εκφεύγει του ακυρωτικού ελέγχου του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίθηκε κατά πλειοψηφία ότι: Σε περίπτωση πρόκλησης στον διοικούμενο ζημίας εξαιτίας της κατ’ άρ. 923 ΚΠολΔ άρνησης του Υπ. Δικαιοσύνης να παράσχει άδεια αναγκαστικής εκτέλεσης κατά αλλοδαπού Δημοσίου -και υπό την αυτονόητη, πάντως, προϋπόθεση ότι ο Υπ. Δικαιοσύνης είχε τη δυνατότητα να χορηγήσει την αιτηθείσα άδεια και δεν πρόκειται για αξιώσεις που γεννήθηκαν από πράξεις ή παραλείψεις του αλλοδαπού Δημοσίου που συνιστούν άσκηση κυριαρχικής εξουσίας (acta jure imperii), ως προς τις οποίες το αλλοδαπό Δημόσιο απολαμβάνει του προνομίου της ετεροδικίας κατά τους περί αυτής κανόνες του διεθνούς δικαίου- ενόψει του ότι δεν προβλέπεται η αποκατάσταση της ζημίας αυτής από ειδική διάταξη νόμου, ο ζημιωθείς έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την αποκατάσταση της ζημίας του με αγωγή ασκούμενη κατ’ επίκληση του άρ. 4 παρ. 5 Συντ., εφόσον έχει υποστεί βλάβη α) ιδιαίτερη, με την έννοια ότι προκαλείται μόνο σε αυτόν και όχι στο σύνολο ή σε ευρύτερη κατηγορία πολιτών, και β) σπουδαία, δηλαδή σε τέτοιο βαθμό, που να υπερβαίνει τα όρια τα οποία είναι κατά το Σύνταγμα ανεκτά προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο σκοπός δημόσιου συμφέροντος, στον οποίο αποβλέπει το άρ. 923 ΚΠολΔ και ο οποίος συνίσταται στην αποτροπή των δυσμενών επιπτώσεων που μπορεί να έχει η λήψη αναγκαστικών μέτρων σε βάρος αλλοδαπού Δημοσίου στις ομαλές σχέσεις της Χώρας με το κατά περίπτωση κράτος. Η σπουδαιότητα δε της βλάβης προσδιορίζεται με βάση τα πραγματικά περιστατικά κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, μεταξύ των οποίων τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και το μέγεθος της αξίωσης για την ικανοποίηση της οποίας δεν δόθηκε η αιτηθείσα άδεια αναγκαστικής εκτέλεσης, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις που προκαλούνται στον συγκεκριμένο διοικούμενο, ενόψει και των οικονομικών του δυνατοτήτων, από την άρνηση χορήγησης της αιτηθείσας από αυτόν άδειας. Περαιτέρω, τέτοια βλάβη νοείται μόνον η αποδεδειγμένα προκληθείσα εξ αυτής ταύτης της άρνησης χορήγησης άδειας εκτέλεσης κατά του αλλοδαπού Δημοσίου και στο μέτρο που προκλήθηκε. Συνακόλουθα, δεν συνιστά άνευ ετέρου αποζημιωτέα βλάβη το συνολικό ποσό της αξίωσης, για την ικανοποίηση της οποίας δεν παρασχέθηκε η κατ’ άρθρο 923 Κ.Πολ.Δ. άδεια, αφού η άρνηση χορήγησής της δεν συνεπάγεται αναγκαίως την αδυναμία του διοικουμένου να ικανοποιήσει την εν λόγω αξίωσή του με άλλο τρόπο. Έτσι, εάν για την ικανοποίηση της συγκεκριμένης αξίωσης προβλέπεται η δυνατότητα εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ημεδαπού δικαστηρίου σε αλλοδαπό κράτος με βάση τους υφιστάμενους σχετικώς διεθνείς κανόνες και, στην ειδικότερη περίπτωση που πρόκειται για κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αναγνώριση και εκτέλεση της εν λόγω απόφασης στο κράτος αυτό κατ’ εφαρμογή των Κανονισμών 44/2001 ή 1215/2012, κατά περίπτωση, ή κατόπιν έκδοσης ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου κατ’ εφαρμογή του Κανονισμού 805/2004, η βλάβη που υφίσταται ο διοικούμενος από την άρνηση του Υπουργού Δικαιοσύνης να χορηγήσει την άδεια προσδιορίζεται από το συνολικό ύψος της αξίωσής του μόνο εάν η εν λόγω αξίωση δεν κατέστη εφικτό να ικανοποιηθεί παντάπασι με τον τρόπο αυτόν. Σε διαφορετική περίπτωση, η εν λόγω βλάβη προσδιορίζεται είτε από το τυχόν μέρος της αξίωσης που δεν ικανοποιήθηκε με τη διαδικασία της εκτέλεσης που ακολουθήθηκε στο αλλοδαπό κράτος είτε από το επί πλέον κόστος που προκάλεσε για τον διοικούμενο η προσφυγή στην αλλοδαπή έννομη τάξη για την ικανοποίηση της σχετικής αξίωσής του, όταν η βλάβη αυτή, ενόψει των προβλεπόμενων από το δίκαιο εκτέλεσης του αλλοδαπού κράτους προϋποθέσεων και διαδικασιών εκτέλεσης και του κόστους αυτών, υπερβαίνει τα κατά το Σύνταγμα ανεκτά όρια ζημίας που μπορούν να αξιωθούν από τον συγκεκριμένο διοικούμενο. Περαιτέρω, απαραίτητη προϋπόθεση για τη γέννηση αποζημιωτικής αξίωσης του διοικουμένου έναντι του Ελληνικού Δημοσίου για την αποκατάσταση της ζημίας που προκλήθηκε από την άρνηση χορήγησης της αιτηθείσας άδειας αποτελεί η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της άρνησης αυτής και της προκληθείσας ζημίας. Σε κάθε περίπτωση, για να κριθεί βάσιμη η σχετική αξίωση του ζημιωθέντος, αυτός φέρει το βάρος να επικαλεστεί και να αποδείξει την προκληθείσα ζημία του και το ύψος αυτής, καθώς και τη συνδρομή των λοιπών προϋποθέσεων γέννησης της αποζημιωτικής αξίωσής του έναντι του Ελληνικού Δημοσίου.

ΣτΕ: Αίτηση αναιρέσεως κατά απόφασης εκδοθείσας επί αγωγής αποζημιώσεως για βλάβη προκληθείσα από άρνηση του Υπ. Δικαιοσύνης να χορηγήσει άδεια κατ’ άρ. 923 ΚΠολΔ για αναγκαστική εκτέλεση κατά αλλοδαπού Δημοσίου