ΣτΕ: Απόκειται στη διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα η υποδιαίρεση της δημόσιας σύμβασης σε τμήματα
23-06-2025 09:35
ΣτΕ Δ’ Τμ. 1058-1060, 1074/2025
Πρόεδρος: Όλγα Ζύγουρα, Σύμβουλος της Επικρατείας
Εισηγητής: Αικατερίνη Κοντοπόδη, Πάρεδρος
Απόκειται στη διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα η υποδιαίρεση της δημόσιας σύμβασης σε τμήματα. Η νομιμότητα κριτηρίου οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας του υποψήφιου οικονομικού φορέα αξιολογείται αυτοτελώς σε σχέση με κάθε τμήμα του διαγωνισμού. Νόμιμη η πρόβλεψη στη διακήρυξη ως μέσου απόδειξης της πιστοληπτικής ικανότητας του υποψήφιου οικονομικού φορέα μόνο της βεβαίωσης τραπεζικού οργανισμού.
Στις διατάξεις του άρθρου 65 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ (άρθρο 288 του ν. 4412/2016) προβλέπεται –όπως και στο άρθρο 46 της γενικής ισχύος Οδηγίας 2014/24/ΕΕ (βλ. το αντίστοιχο άρθρο 59 του ν. 4412/2016)– και όσον αφορά την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών η δυνατότητα της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα. Οι διατάξεις αυτές αποβλέπουν στη διευκόλυνση της συμμετοχής στην αγορά των δημόσιων συμβάσεων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη διεύρυνση του ανταγωνισμού και την επίτευξη οικονομικότερων όρων παροχής των ανατιθέμενων συμβάσεων. Η διαίρεση των συμβάσεων σε τμήματα δεν είναι υποχρεωτική, αλλά απόκειται στη διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα. Η επιλογή δε του αναθέτοντος φορέα να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση, όπως και η επιλογή αυτού, σε περίπτωση υποδιαίρεσης της σύμβασης, ως προς τον αριθμό, το μέγεθος και το αντικείμενο κάθε τμήματος, ελέγχεται μόνο ως προς την υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας και ως προς την τήρηση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της απαγόρευσης των διακρίσεων, της διαφάνειας και της αναλογικότητας. Εξάλλου, στην περίπτωση των δημοσίων συμβάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της τομεακής Οδηγίας 2014/25/ΕΕ ο ενωσιακός νομοθέτης με τις διατάξεις του άρθρου 65 της Οδηγίας αυτής δεν προέβλεψε την υποχρέωση του αναθέτοντος φορέα να αιτιολογήσει την επιλογή του να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα στα έγγραφα της σύμβασης ή σε χωριστή έκθεση, όπως στην περίπτωση των δημοσίων συμβάσεων της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ (βλ. άρθρο 46 παρ. 1 εδ. β της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και αντίστοιχο άρθρο 59 παρ. 1 εδ. β του ν. 4412/2016), αλλά κατέλιπε στην ευχέρεια του εθνικού νομοθέτη τη θέσπιση σχετικής υποχρέωσης. Ο Έλληνας νομοθέτης δεν έκανε χρήση της ευχέρειας αυτής, όπως προκύπτει από το γράμμα του άρθρου 288 παρ. 1 του ν. 4412/2016. Νόμιμη η υποδιαίρεση από τον ΔΕΔΔΗΕ των προς ανάθεση υπηρεσιών μηνιαίας λήψης ενδείξεων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας στις διοικητικές περιοχές της Διεύθυνσης Περιφέρειας Αττικής και της Διεύθυνσης Περιφέρειας Πελοποννήσου-Ηπείρου του ΔΕΔΔΗΕ σε τρία και δύο τμήματα αντίστοιχα (ΣτΕ 1058, 1060/2025).
Η πρόβλεψη ως κριτηρίου οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας της πιστοληπτικής ικανότητας του ενδιαφερόμενου οικονομικού φορέα τουλάχιστον ίσης με 2.000.000 ευρώ για επιμέρους τμήματα των διαγωνισμών ανάθεσης υπηρεσιών του ΔΕΔΔΗΕ στις ως άνω Διευθύνσεις Περιφέρειας του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς και στη Διεύθυνση Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας του ΔΕΔΔΗΕ κείται εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας του αναθέτοντος φορέα, δεν περιορίζει ανεπιτρέπτως τον ανταγωνισμό, ούτε παραβιάζει τις αρχές της αναλογικότητας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, λαμβανομένων υπόψη α) της σημαντικής οικονομικής αξίας του συγκεκριμένου τμήματος, αλλά και του σημαντικού φυσικού του αντικειμένου, β) της μεγάλης διάρκειας της προς ανάθεση σύμβασης, γ) της διενέργειας των καταμετρήσεων σε μηνιαία βάση αντί της μέχρι πρότινος διενέργειας αυτών σε τετραμηνιαία βάση καθώς και της ανάγκης αποτελεσματικής, αδιάλειπτης και έγκαιρης εκπλήρωσης των ανατεθησομένων υπηρεσιών (ΣτΕ 1059, 1060, 1074/2025). Δεδομένου ότι το ως άνω κριτήριο, αυτοτελώς αξιολογούμενο σε σχέση με συγκεκριμένο τμήμα του διαγωνισμού, έχει τεθεί, σύμφωνα με τα ανωτέρω, νομίμως, είναι άνευ νομικής σημασίας το γεγονός ότι και για άλλο τμήμα του ίδιου διαγωνισμού πολλαπλάσιας εκτιμώμενης αξίας, απαιτείται πιστοληπτική ικανότητα των διαγωνιζομένων ίδιου ύψους, όπως και (πολύ περισσότερο λόγω και της αρχής της αυτοτέλειας των διαγωνισμών) ότι ίδιου ύψους πιστοληπτική ικανότητα των διαγωνιζομένων απαιτείται και για καθένα από τα τμήματα (μεγαλύτερης εκτιμώμενης αξίας) διαγωνισμού του ΔΕΔΔΗΕ με το ίδιο αντικείμενο σε άλλη Διεύθυνση Περιφέρειας αυτού (ΣτΕ 1074/2025).
Ο αναθέτων φορέας, προβλέποντας στη διακήρυξη ανάθεσης δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών ως μέσο απόδειξης της απαιτούμενης πιστοληπτικής ικανότητας του υποψήφιου οικονομικού φορέα μόνο τη βεβαίωση τραπεζικού οργανισμού και όχι βεβαιώσεις από εταιρίες factoring, χρηματοδοτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές εταιρίες, κινήθηκε εντός του κανονιστικού πλαισίου του άρθρου 80 του ν. 4412/2016 και του Παραρτήματος ΧΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ίδιου νόμου (εφαρμοζόμενων βάσει του άρθρου 308 του ν. 4412/2016), τα οποία μεταξύ των αποδεικτικών μέσων που κατά κανόνα αποδεικνύουν την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια του οικονομικού φορέα προβλέπουν τις τραπεζικές βεβαιώσεις χωρίς να υποχρεώνουν τον αναθέτοντα φορέα να προβλέψει και άλλους εναλλακτικούς τρόπους απόδειξης του ως άνω κριτηρίου επιλογής. Ο αναθέτων φορέας, κινούμενος εντός του ως άνω κανονιστικού πλαισίου, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει κατά την επιλογή των μέσων απόδειξης που ο ίδιος κρίνει πρόσφορα για την εξασφάλιση του ελάχιστου επιθυμητού επιπέδου οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, δεν είχε δε υποχρέωση να αιτιολογήσει ότι η βεβαίωση τραπεζικού οργανισμού ήταν το μόνο πρόσφορο μέσο για την απόδειξη της πιστοληπτικής ικανότητας του ενδιαφερομένου (ΣτΕ 1058, 1074/2025).
ΣτΕ: Απόκειται στη διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα η υποδιαίρεση της δημόσιας σύμβασης σε τμήματα
Source/ Author:adjustice.gr
