“Stop - the - Clock”
“Stop - the - Clock”
Στις 14 Απριλίου 2025, δημοσιεύθηκε η αποκαλούμενη ως “Stop - the - Clock” Οδηγία (ΕΕ) 2025/794, η οποία προβλέπει την αναβολή της προθεσμίας εφαρμογής των νέων κανόνων της Ε.Ε. για τη σύνταξη εκθέσεων βιωσιμότητας (CSRD) και τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας (CSDDD). Για το momentum δημοσιεύθηκε στην οικονομική στήλη του piraeus365, ωστόσο έχει μεγάλη νομική σημασία, καθώς αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο της δέσμης μέτρων Omnibus (βλ. αναλυτικά άρθρο), με προθεσμία μεταφοράς έως τις 31/12/2025. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι πρέπει να τροποποιηθεί το άρθρο 14 του πρόσφατου νόμου ν. 5164/2024 που ορίζει τον χρόνο έναρξης των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας, κατ’ αντιστοιχία προς την Οδηγία CSRD.
Η νέα Οδηγία “Stop - the - Clock” (EE 2025/794)
«Περίοδος χάριτος» για τη συμμόρφωση των εταιρειών προς τις απαιτήσεις των Οδηγιών CSRD και CSDDD.
Από την κυρία Σοφία Παπαδημητρίου
(Dr. jur. Münhen) Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Εξωτερική Συνεργάτις – Ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Tην έναρξη μιας «ιστορικής» μεταστροφής στην ευρωπαϊκή πολιτική περί εταιρικής
βιωσιμότητας σηματοδοτεί η αποκαλούμενη ως “Stop - the - Clock” Οδηγία.
Πρόκειται για την πρόσφατη Οδηγία (ΕΕ) 2025/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
και του Συμβουλίου της 14ης Απριλίου 2025 σχετικά με «την τροποποίηση των
οδηγιών (ΕΕ) 2022/2464 και (ΕΕ) 2024/1760 όσον αφορά τις ημερομηνίες από τις
οποίες τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν ορισμένες απαιτήσεις υποβολής
εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες και απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας» (ΕΕ L
της 16.4.2025). Η νέα Οδηγία τέθηκε σε πλήρη ισχύ από την επομένη της
δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 4), ήτοι
την Πέμπτη, 17 Απριλίου 2025, υποχρεώνοντας έκτοτε τα κράτη μέλη, όπως
εκδώσουν και δημοσιεύσουν, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, τις νομοθετικές,
κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για τη συμμόρφωσή
τους προς την ως άνω Οδηγία (άρθρο 3). Η Οδηγία “Stop - the - Clock” αποτελεί
μέρος της δέσμης μέτρων “Omnibus Ι” για την απλούστευση της νομοθεσίας της Ε.Ε.
στον τομέα της βιωσιμότητας, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των
ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά. Η χρονική
μετατόπιση ορισμένων απαιτήσεων των Οδηγιών CSRD και CSDDD παρέχει τον
αναγκαίο χρόνο προσαρμογής, κυρίως σε μικρότερες ή λιγότερο προετοιμασμένες
επιχειρήσεις και εξασφαλίζει ένα πιο ρεαλιστικό και λειτουργικό πλαίσιο
υλοποίησης της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας» (2019) και του «Σχεδίου
δράσης: Χρηματοδότηση της αειφόρου ανάπτυξης» (2018).
Την αναβολή της προθεσμίας εφαρμογής των νέων κανόνων της Ε.Ε.
για τη σύνταξη εκθέσεων βιωσιμότητας και τις υποχρεώσεις
δέουσας επιμέλειας προβλέπει η νέα Οδηγία (ΕΕ) 2025/794
To ουσιαστικό περιεχόμενο της Οδηγίας (ΕΕ) 2025/794 αποτυπώνεται στα άρθρα 1
και 2 αυτής, τα οποία τροποποιούν (μερικώς) τις Οδηγίες CSRD και CSDDD
αντίστοιχα. Ειδικότερα:
Α) H Οδηγία (ΕΕ) 2022/2464 (CSRD) αφορά στην υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων
Εταιρικής Βιωσιμότητας από τις εταιρείες («οντότητες δημοσίου συμφέροντος»)
που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της, εφόσον πληρούν δύο εκ των τριών
συγκεκριμένων κριτηρίων που προβλέπονται (μέσος όρος απασχολουμένων,
σύνολο ενεργητικού και καθαρό ύψος κύκλου εργασιών). Η Οδηγία CSRD
ενσωματώθηκε πρόσφατα στην ελληνική έννομη τάξη με τον Ν. 5164/2024 (Α’
202/12.12.2024) και προβλέπει τη σταδιακή έναρξη εφαρμογής της σε 4 φάσεις
αναλόγως του μεγέθους των εταιρειών. Να σημειωθεί ότι μεγάλες εταιρείες
δημοσίου συμφέροντος (εισηγμένες, ασφαλιστικές, πιστωτικά ιδρύματα) που
απασχολούν περισσότερους από 500 εργαζομένους ήταν υπόχρεες προς υποβολή
εκθέσεων ήδη και προ της Οδηγίας CSRD (υπό το καθεστώς της NFRD) και οφείλουν
να συμμορφωθούν εντός του 2025 για το οικονομικό έτος 2024, χωρίς να
μετατίθεται ως προς αυτές η προθεσμία προσαρμογής, λόγω του μεγέθους και της
ετοιμότητας προσαρμογής τους.
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΒΑΣΕΙ ΟΔΗΓΙΑΣ CSRD ΚΑΙ Ν. 5164/2024
* Ο αναγραφόμενες στον ως άνω Πίνακα ημερομηνίες αφορούν σε οικονομικά έτη.
ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΒΑΣΕΙ ΟΔΗΓΙΑΣ “STOP - THE - CLOCK”
Με τη νέα Οδηγία (ΕΕ) 2025/794, οι προθεσμίες συμμόρφωσης (όπως
αναγράφονται στον Πίνακα) παρατείνονται για μια 2ετία. Ειδικότερα, αναβάλλεται
για δύο (2) έτη η εφαρμογή όλων των απαιτήσεων υποβολής Εκθέσεων στο πλαίσιο
της CSRD για τις λεγόμενες εταιρείες των «κυμάτων» 2 και 3, που επρόκειτο να
υποβάλουν εκθέσεις (για πρώτη φορά) το 2026 (για το οικονομικό έτος 2025 και
εφεξής) και το 2027 (για το οικονομικό έτος 2026 και εφεξής). Αυτό πρακτικά
σημαίνει ότι οι μεγάλες εταιρείες που απασχολούν άνω των 250 εργαζόμενους (και
λιγότερο των 500) θα υποχρεούνται να υποβάλλουν εκθέσεις το 2028 (για το
οικονομικό έτος 2027), ενώ οι (δημοσίου συμφέροντος) μικρομεσαίες εταιρείες το
2029 (για το οικονομικό έτος 2028). Προκειμένου να ισχύσει αυτή η «περίοδος
χάριτος» απαιτείται, όπως τροποποιηθεί, έως τις 31.12.2025 το άρθρο 14 του ν.
5164/2024 που ορίζει τον χρόνο έναρξης των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων
βιωσιμότητας, κατ’ αντιστοιχία προς την Οδηγία CSRD.
Έως 31 Δεκεμβρίου 2025 η προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο
της νέας Οδηγίας (ΕΕ) 2025/794
Β) Η Οδηγία (ΕΕ) 2024/1760 (CSDDD) αφορά στην εταιρική δέουσα επιμέλεια όσον
αφορά στη βιωσιμότητα. Τα βασικά στοιχεία του καθήκοντος επιμέλειας είναι ο
εντοπισμός, η πρόληψη, ο μετριασμός, ο τερματισμός και η λογοδοσία για τις
δυσμενείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον από τις
δραστηριότητες της ίδιας της εταιρείας, των θυγατρικών της και -κυρίως- των
αλυσίδων αξίας της. Σε περίπτωση παράβασης των σχετικών υποχρεώσεων
προβλέπεται ένα αυστηρό πλαίσιο κυρώσεων σε βάρος των εταιρειών. Ως προς την
προθεσμία για τη μεταφορά της στις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών
προβλέπεται η 26 η Ιουλίου 2026 (άρθρο 37). Ενόψει των επικείμενων
τροποποιήσεων της εν λόγω Οδηγίας, ωστόσο, η νέα Οδηγία “Stop - the -
Clock” παρατείνει κατά ένα (1) έτος την ως άνω προθεσμία μεταφοράς, ήτοι έως τις
26 Ιουλίου 2027 (άρθρο 2). Αντίστοιχα, παρατείνεται, κατά ένα (1) έτος και η
προθεσμία εφαρμογής της, η οποία θα αρχίζει από 26 Ιουλίου 2028 για τις
μεγαλύτερες εταιρείες που θα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας CSDDD.
Η Οδηγία “Stop - the - Clock” αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων
“Omnibus Ι” για την απλούστευση της νομοθεσίας της Ε.Ε. στον
τομέα της βιωσιμότητας
Η Οδηγία “Stop - the - Clock” σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια νέα εποχή και
αποτελεί το 1 ο βήμα εφαρμογής του «πακέτου» απλοποίησης Omnibus (Omnibus
Simplification Package), το οποίο ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις
26 Φεβρουαρίου 2025. Στόχος είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των
ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, μέσω της
προώθησης ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Μέσω της δέσμης
μέτρων Omnibus, η Ε.Ε. επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι οι εταιρείες δεν θα
επιβαρύνονται με υπερβολικές ρυθμιστικές υποχρεώσεις, γεγονός που επιδρά
ανασταλτικά, μεταξύ άλλων, και στην προσέλκυση των επενδύσεων. Τα επόμενα
βήματα αφορούν στην υλοποίηση του ουσιαστικού μέρους του «πακέτου»
Omnibus, το οποίο περιλαμβάνει, ιδίως:
-Την πρόταση Οδηγίας για την τροποποίηση της CSRD και της CSDDD.
-Την πρόταση Κανονισμού για την τροποποίηση του Κανονισμού
Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM).
-Την πρόταση Κανονισμού για την τροποποίηση του Κανονισμού InvestEU.
Από την άλλη πλευρά, εξακολουθεί να ισχύει, η Συμφωνία των Παρισίων (2015),
το πρώτο δεσμευτικό διεθνές κείμενο, με το οποίο τίθεται ως (μακροπρόθεσμος)
παγκόσμιος στόχος ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε
1,5 ο C συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει
υιοθετήσει, μάλιστα, μια πιο φιλόδοξη πολιτική για το Κλίμα. Όπως διατυπώνεται
στην «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» (2019), ο ενωσιακός στόχος που τίθεται είναι
η Ευρώπη να αποτελέσει την πρώτη ήπειρο στον πλανήτη που θα επιτύχει, έως το
2050, την κλιματική ουδετερότητα με μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Ο ως άνω
στόχος κατέστη νομικά δεσμευτικός με το γνωστό ως «Ευρωπαϊκό νομοθέτημα για
το κλίμα» (Κανονισμός 2021/1119) και περαιτέρω τέθηκε και ο ενδιάμεσος
στόχος της μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κατά
τουλάχιστον 55% έως το 2030. Με αυτά τα δεδομένα, μεγάλα τμήματα της
κοινωνίας απαιτούν από τις επιχειρήσεις να «λογοδοτούν» τόσο για το
περιβαλλοντικό όσο και για το κοινωνικό αποτύπωμα της δράσης τους. Μέσα σε
αυτή την ασφυκτική πίεση, το ερώτημα για την Ευρώπη παραμένει υπαρκτό, κατά
πόσο, δηλαδή, μπορεί να λύσει τον «γόρδιο δεσμό» και να επιτύχει να τηρήσει μεν
τους στόχους της πράσινης μετάβασης χωρίς, ωστόσο, να χάνουν σε
ανταγωνιστικότητα και να απομονώνονται στο διεθνές περιβάλλον οι ευρωπαϊκές
επιχειρήσεις. Τη δεδομένη χρονική στιγμή, η “Stop - the - Clock” Οδηγία αποτελεί τη
βέλτιστη λύση με ουσιαστικές πολιτικές, οικονομικές και στρατηγικές προεκτάσεις.
Παρέχει μια σύντομη «ανάσα» όχι μόνο στις επιχειρήσεις αλλά και στην ίδια την
Ε.Ε., τα κράτη μέλη και στο σύνολο των αρμόδιων αρχών, προκειμένου να έχουν τον
αναγκαίο χρόνο να διαπραγματευθούν πιο σταθερές και ουσιαστικές
μεταρρυθμίσεις. Η “Stop - the - Clock” Οδηγία θα πρέπει να εκληφθεί απ’ όλα τα
εμπλεκόμενα μέρη ως μια «περίοδος χάριτος» αλλά και ως μια εξαιρετική ευκαιρία
επεξεργασίας και εξειδίκευσης ενός πιο ρεαλιστικού και λειτουργικού πλαισίου
υλοποίησης της εταιρικής βιωσιμότητας.
“Stop - the - Clock” Οδηγία (ΕΕ) 2025/794, η οποία προβλέπει την αναβολή της προθεσμίας εφαρμογής των νέων κανόνων της Ε.Ε. για τη σύνταξη εκθέσεων βιωσιμότητας (CSRD) και τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας (CSDDD)
Source/ Author:piraeus365.gr
