Σημαντική απόφαση ΕΔΔΑ

Σημαντική απόφαση ΕΔΔΑ

Σημαντική απόφαση ΕΔΔΑ - Παραβίαση τεκμηρίου αθωότητας επειδή διοικητικό δικαστήριο αγνόησε αμετάκλητη αθωωτική απόφαση ποινικού δικαστηρίου για τα ίδια πραγματικά περιστατικά

ΑΠΟΦΑΣΗ

Αρουτσίδης κατά Ελλάδας της 20/05/2025 (προσφ. αριθ. 47604/13)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο προσφεύγων αθωώθηκε αμετάκλητα από το Τριμελές Πλημ/κείο Ξάνθης για το αδίκημα της φοροδιαφυγής για πλαστά τιμολόγια και δελτία αποστολής που αφορούσαν αγορά καυσίμων και ορυκτελαίων. Η αρμόδια ΔΟΥ Ξάνθης επέβαλε στον προσφεύγοντα πρόστιμα που αντιστοιχούσαν στο τριπλάσιο των φόρων. Ο προσφεύγων άσκησε προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια. Μετά την αμετάκλητη αθωωτική απόφαση ο προσφεύγων ισχυρίστηκε στο Διοικητικό Εφετείο Κομοτηνής ότι ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας. Το διοικητικό δικαστήριο απέρριψε τους ισχυρισμούς του με την αιτιολογία ότι η ποινική αθωωτική απόφαση δεν το δεσμεύει, λόγω της αυτονομίας της διοικητικής διαδικασίας σε σχέση με την ποινική.

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι η απόφαση του διοικητικού Εφετείου αγνόησε την αμετάκλητη αθωωτική ποινική απόφαση για τα ίδια πραγματικά περιστατικά, επειδή εκτίμησε ότι τα έγγραφα που έλαβε και καταχώρισε ο προσφεύγων ήταν πλαστά, σε αντίθεση με την ποινική απόφαση.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας του προσφεύγοντος και επιδίκασε 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων, κατόπιν φορολογικού ελέγχου, διαπιστώθηκε ότι είχε λάβει και καταχωρίσει στα λογιστικά του βιβλία διάφορα φερόμενα ως πλαστά έγγραφα (τιμολόγια και δελτία αποστολής που αφορούσαν αγορά καυσίμων μεταφοράς και ορυκτελαίων) με σκοπό την φοροδιαφυγή. Η αρμόδια ΔΟΥ Ξάνθης επέβαλε στον προσφεύγοντα διοικητικά πρόστιμα που αντιστοιχούσαν στο τριπλάσιο των φόρων που ο προσφεύγων απέκρυψε σύμφωνα με το άρθρο 6 § 1 του ν. 2523/1997. Με τις με αριθμ. 35/11.02.2004 και 37/11.02.2004 αποφάσεις, ο προσφεύγων καταδικάστηκε σε πρόστιμο 13.882,50 ευρώ για το φορολογικό έτος 2001 και 16.617,81 ευρώ για το 2002. Στη συνέχεια άσκησε δύο προσφυγές κατά των προαναφερόμενων αποφάσεων των φορολογικών αρχών ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων.

Εν τω μεταξύ, ο εισαγγελέας του Πρωτοδικείου Ξάνθης κίνησε ποινική διαδικασία εναντίον του για φοροδιαφυγή που συνίσταται στη λήψη και καταχώριση πλαστών παραστατικών σύμφωνα με το άρθρο 19 §§ 1, 4 του Ν. 2523/1997.

Με την με αριθ. 64/2008 απόφαση της 15.01.2008 το Τριμελές Πλημ/κείο Ξάνθης έκρινε ότι τα έγγραφα δεν ήταν πλαστά και απάλλαξε τον προσφεύγοντα από την κατηγορία της φοροδιαφυγής. Από το φάκελο της υπόθεσης προέκυψε ότι δεν ασκήθηκε ένδικο μέσο και ως εκ τούτου, η αθωωτική απόφαση κατέστη αμετάκλητη.

Με τις με αριθμ. 81/2008 και 82/2008 αποφάσεις, που εκδόθηκαν στις 29.04.2008, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Κομοτηνής επιβεβαίωσε ότι τα έγγραφα ήταν πλαστά και απέρριψε τις προσφυγές του προσφεύγοντος. Ο τελευταίος άσκησε έφεση. Επικαλέστηκε το άρθρο 6 § 2 της ΕΣΔΑ, προσκομίζοντας αντίγραφο της αθωωτικής του απόφασης. Το Διοικητικό Εφετείο Ξάνθης, με τις αμετάκλητες αποφάσεις υπ’ αριθμ. 174/2012 και 175/2012 που εκδόθηκαν στις 09.05.2012, απέρριψε τις εφέσεις. Ειδικότερα, όσον αφορά την ποινική αθώωση του προσφεύγοντος, το Εφετείο έκρινε ότι το άρθρο 6 § 2 της Σύμβασης δεν ήταν εφαρμοστέο στην προκειμένη περίπτωση, με την αιτιολογία ότι η εφαρμογή του θα ερχόταν σε αντίθεση με την αυτονομία της διοικητικής διαδικασίας από την ποινική διαδικασία, η οποία προβλέπεται στα άρθρα 94 § 1 και 96 § 1 του Συντάγματος. Οι αποφάσεις δεν υπόκειντο σε αναίρεση.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 6 παρ. 2

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Βασιζόμενος στα άρθρα 6 § 1 και 6 § 2 της Σύμβασης, ο προσφεύγων κατήγγειλε ότι το τεκμήριο αθωότητας που απορρέει από την αθώωσή του για ποινικό αδίκημα δεν τηρήθηκε στη μετέπειτα διοικητική διαδικασία.

Κατά το ΕΔΔΑ, κατά τη μεταγενέστερη διοικητική διαδικασία, το Διοικητικό Εφετείο Ξάνθης όφειλε να αξιολογήσει την συμμετοχής του προσφεύγοντος σε όλα τα γεγονότα που οδήγησαν στην ποινική κατηγορία, δηλαδή στην παραλαβή και καταχώριση πλαστών εγγράφων (βλ. απόφαση Allen, § 104). Προέκυψε ότι η διαδικασία ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Ξάνθης συνδεόταν με την ποινική διαδικασία η οποία είχε ολοκληρωθεί αμετάκλητα με την αθώωση του προσφεύγοντος με την με αριθ. 64/2008 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ξάνθης. Συνεπώς, το άρθρο 6 § 2 ήταν εφαρμοστέο.

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι, όταν η ποινική διαδικασία καταλήγει σε αθώωση ή παύση της ποινικής δίωξης, «το τεκμήριο αθωότητας απαιτεί να διατηρείται η έλλειψη ποινικής καταδίκης ενός προσώπου σε κάθε άλλη διαδικασία οποιασδήποτε φύσης» και επίσης ότι «το διατακτικό μιας αθωωτικής απόφασης πρέπει να γίνεται σεβαστό από κάθε αρχή που αναφέρεται άμεσα ή έμμεσα στην ποινική ευθύνη του ενδιαφερομένου» (βλ. αποφάσεις Allen κατά Ηνωμένου Βασιλείου [GC] αριθ. 25424/09, § 102, και Nealon και Hallam § 106).

Στην προκειμένη περίπτωση, το Δικαστήριο επισήμανε ότι το Διοικητικό Εφετείο Ξάνθης αξιολόγησε τις περιστάσεις της υπόθεσης και κατέληξε στην απόφαση ότι τα έγγραφα που έλαβε και καταχώρισε ο προσφεύγων ήταν πλαστά, σε αντίθεση με την απόφαση στην οποία κατέληξε το ποινικό δικαστήριο. Ως εκ τούτου, επικύρωσε τα διοικητικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν. Όσον αφορά τον ισχυρισμό του προσφεύγοντος βάσει του άρθρου 6 § 2, το διοικητικό δικαστήριο αρνήθηκε να λάβει υπόψη την αθωωτική απόφαση του ποινικού δικαστηρίου της 15/01/2008, κρίνοντας ότι το άρθρο 6 § 2 δεν ήταν εφαρμοστέο.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Ξάνθης, σύμφωνα με την οποία ο προσφεύγων έλαβε και καταχώρισε πλαστά έγγραφα, καταλογίζοντας ποινική ευθύνη σ΄αυτόν, αγνόησε την αθωωτική απόφαση για τα ίδια πραγματικά περιστατικά (βλ. Melo Tadeu κατά Πορτογαλίας της 23/10/2014, αριθ. 27785/10, § 66).

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου διαπίστωσε παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας του προσφεύγοντος.

Δίκαιη Ικανοποίηση: Το ΕΔΔΑ επιδίκασε 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη.

Αρουτσίδης κατά Ελλάδας της 20/05/2025 (προσφ. αριθ. 47604/13)