Απόφαση ΔΕΕ στην υπόθεση C-298/19,Επιτροπή κατά Ελλάδας
Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 18/20 Λουξεμβούργο, 27 Φεβρουαρίου 2020
Απόφαση στην υπόθεση C-298/19 Επιτροπή κατά Ελλάδας
Παρακάτω η απόφαση του ΔΕΕ:
H Ελλάδα υποχρεώνεται να καταβάλει κατ’ ποσό ύψους 3,5 εκατομμυρίων ευρώ, λόγω του ότι καθυστέρησε να θέσει σε εφαρμογή το δίκαιο της Ένωσης περί προστασίας των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προελεύσεως.
*Το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει για πρώτη φορά την παράβαση εκ μέρους της Ελλάδας με απόφαση του 2015. *
Με απόφαση της 23ης Απριλίου 2015 1 , το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα, καθόσον δεν χαρακτήρισε ως ευπρόσβλητες ζώνες ορισμένες ζώνες, μεταξύ των οποίων η περιοχή της Θεσσαλικής πεδιάδας και του ποταμού Έβρου (Ελλάδα), στις οποίες παρατηρείται παρουσία μαζών υπόγειων και επιφανειακών υδάτων που προσβάλλονται από συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων μεγαλύτερες από 50 mg/l και/ή από φαινόμενο ευτροφισμού, και καθόσον δεν εκπόνησε τα προγράμματα δράσεως σχετικά με τις ζώνες αυτές εντός ενός έτους μετά τον εν λόγω χαρακτηρισμό, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προελεύσεως 2 .
Κατά τον έλεγχο της εκτελέσεως της αποφάσεως του 2015, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι δεν είχε ακόμη επιτευχθεί συμμόρφωση προς την εν λόγω απόφαση. Υπό τις συνθήκες αυτές, αποφάσισε να ασκήσει, στις 11 Απριλίου 2019, νέα προσφυγή λόγω παραβάσεως κατά της Ελλάδας προκειμένου να ζητήσει από το Δικαστήριο να υποχρεώσει το εν λόγω κράτος μέλος να καταβάλει χρηματική ποινή και κατ’ αποκοπήν ποσό. Εντούτοις, κατόπιν της εκδόσεως από την Ελλάδα κοινής υπουργικής αποφάσεως 3 στις 24 Απριλίου 2019, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το κράτος μέλος είχε λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την εκτέλεση της αποφάσεως εκείνης και αποφάσισε να εμμείνει στην προσφυγή της αποκλειστικά και μόνον όσον αφορά την καταβολή κατ’ αποκοπήν ποσού.
Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Ελλάδα παρέβη την υποχρέωσή της να εκτελέσει την απόφαση του 2015, καθόσον, κατά τη λήξη της ταχθείσας από την Επιτροπή προθεσμίας (5 Δεκεμβρίου 2017), το κράτος μέλος δεν είχε λάβει τα αναγκαία μέτρα για την εκτέλεση της εν λόγω αποφάσεως. Πράγματι, τα μέτρα αυτά ελήφθησαν μόνον κατόπιν της εκδόσεως της κοινής υπουργικής αποφάσεως, η οποία άρχισε να ισχύει στις 3 Μαΐου 2019, ήτοι μετά τη λήξη της ταχθείσας προθεσμίας. Το Δικαστήριο παρατηρεί στη συνέχεια ότι, δεδομένου ότι δεν εκπονήθηκε εντός της ταχθείσας προθεσμίας κανένα πρόγραμμα δράσεως προβλεπόμενο από την οδηγία, δικαιολογείται να επιβληθεί στην Ελλάδα η υποχρέωση καταβολής κατ’ αποκοπήν ποσού.
Όσον αφορά τον υπολογισμό του κατ’ αποκοπήν ποσού, το Δικαστήριο διαπιστώνει, κατ’ αρχάς, ως προς τη διάρκεια της παραβάσεως, ότι η προσαπτόμενη στην Ελλάδα παράβαση εξακολούθησε επί σημαντικό χρονικό διάστημα, ήτοι διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων ετών από την ημερομηνία δημοσιεύσεως της αποφάσεως του 2015 μέχρι την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος της κοινής υπουργικής αποφάσεως. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει, στην συνέχεια, ως προς τη σοβαρότητα της παραβάσεως, ότι η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί έναν από τους ουσιώδεις σκοπούς της Ένωσης και έχει θεμελιώδη χαρακτήρα. Πράγματι, η μη τήρηση της υποχρεώσεως που απορρέει από την οδηγία μπορεί να βλάψει το περιβάλλον και πρέπει να θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρή. Το Δικαστήριο υπογραμμίζει επίσης ότι, όσον αφορά τις προσπάθειες τις οποίες κατέβαλε η Ελλάδα και τις οποίες αναγνώρισε η Επιτροπή για τον χαρακτηρισμό των ευπρόσβλητων σε νιτρορύπανση ζωνών, η προβαλλόμενη από την Ελλάδα περίσταση ότι, μέχρι την έκδοση της κοινής υπουργικής αποφάσεως, οι εν λόγω ζώνες προστατεύονταν επαρκώς, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη ως ελαφρυντική περίσταση. Τέλος, όσον αφορά την ικανότητα πληρωμής της Ελλάδας, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη την πρόσφατη εξέλιξη του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) του εν λόγω κράτους μέλους.
Για όλους αυτούς τους λόγους, το Δικαστήριο κρίνει προσήκον, λαμβανομένου υπόψη του κινδύνου που ενέχει η επίμαχη παράβαση για το περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου, να υποχρεώσει την Ελλάδα να καταβάλει κατ’ αποκοπήν ποσό ύψους 3,5 εκατομμυρίων ευρώ, για την αποτελεσματική πρόληψη της μελλοντικής επανάληψης ανάλογων παραβιάσεων του δικαίου της Ένωσης.
Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
