Συμπεράσματα των επιτροπών της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών(Καζακστάν,14-19/9/2019)

Συμπεράσματα των επιτροπών της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών(Καζακστάν,14-19/9/2019)

Αθήνα, 21-10-2019Αριθμ. Πρωτ.:454

Αγαπητοί συνάδελφοι, 

Πραγματοποιήθηκε φέτος στην πόλη Νουρσουλτάν του Καζακστάν η 62η ετήσια σύνοδος της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών με την συμμετοχή και της Ένωσής μας. Στο πλαίσιο των εργασιών της συνόδου συγκροτήθηκαν 4 επιτροπές με διαφορετικό αντικείμενο μελέτης, οι οποίες αφού συγκέντρωσαν υλικό από πολλές χώρες – μέλη της Διεθνούς Ένωσης και μετά από συζήτηση μεταξύ των αντιπροσώπων όλων των Κρατών, στη συνέχεια παρουσίασαν τα συμπεράσματά τους.  Θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικό να ενημερώνονται τα μέλη μας για τις εξελίξεις στη Δικαιοσύνη σε διεθνές επίπεδο και να έχουν πρόσβαση στα πορίσματα διεθνών συνεδρίων και επιτροπών. Για το λόγο αυτό σας παρουσιάζουμε σήμερα μεταφρασμένα, με την ευγενική συμβολή του δικηγόρου κ. Νικόλαου Σαμαρά, τα συμπεράσματα των 4 επιτροπών. 

Η θεματολογία των 4 επιτροπών ήταν η ακόλουθη:

• 1η Επιτροπή: Τα κοινωνικά μέσα και το Δικαστικό Σώμα
• 2η Επιτροπή: Προβλήματα στη χρηματοδότηση της διαδικασίας ενώπιον των Δικαστηρίων
• 3η Επιτροπή: Η ακεραιότητα της ποινικής διαδικασίας και η επικοινωνία με τα ΜΜΕ
• 4η Επιτροπή: Η παρενόχληση σε ευρεία κλίμακα- ηθική και σεξουαλική- και οι συνέπειές της στις εργασιακές σχέσεις. 

Συμπεράσματα της 1ης Επιτροπής Μελέτης

Τα κοινωνικά μέσα και το Δικαστικό Σώμα

Προοίμιο

Λόγω της ποικιλομορφίας των προσεγγίσεων και συνεκτιμώντας τις ιδιαιτερότητες κάθε δικαστικού συστήματος σε σχέση με τη χρήση κοινωνικών μέσων ενημέρωσης ως τρόπο και μέσο επικοινωνίας οι συζητήσεις έδειξαν ότι δεν υπάρχει καθολική σειρά λύσεων που να ισχύουν ομοίως σε κάθε ξεχωριστό δικαστικό σώμα. Ωστόσο η Πρώτη Επιτροπή Μελέτης, λαμβάνοντας αυτό υπόψη, κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

-Οι δικαστές πρέπει να είναι ελεύθεροι να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ιδιωτική τους ζωή. Κατά τη χρήση αυτή θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να τηρούν τις υπάρχουσες ή γενικά αποδεκτές κατευθυντήριες γραμμές ή κώδικες δεοντολογίας δικαστικής συμπεριφοράς.

-Θα πρέπει να χαραχθεί μια προσεκτική γραμμή μεταξύ αφενός των αθέμιτων σχολίων που αφορούν σε δικαστές και της νόμιμης αφετέρου κριτικής των δικαστικών αποφάσεων ή του Δικαστικού Σώματος.

-Οι αντιδράσεις σε καταχρηστικά και άδικα σχόλια που έγιναν σχετικά με δικαστές στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης μπορεί να είναι δικαιολογημένες ή ακόμη και απαραίτητες, όταν στα σχόλια αυτά είτε ελλοχεύουν κίνδυνοι για τον δικαστή ή τα σχόλια αυτά θέτουν σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη του κοινού στο Δικαστικό Σώμα.

-Γενικά οι δικαστές πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο να αποφεύγουν να απαντούν προσωπικά σε ανεπιθύμητα σχόλια που έγιναν στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να μειώσει την δημόσια εικόνα των δικαστών. Μια προσωπική απάντηση από έναν δικαστή θα μπορούσε επίσης να παραβιάζει τη δικαστική ηθική και τις θεμελιώδεις αρχές της δικαστικής δεοντολογίας, όπως η ουδετερότητα και η αυτοσυγκράτηση.

-Εάν οι δικαστές αποφασίσουν να απαντήσουν προσωπικά θα πρέπει να συμμορφώνονται προς τη δικαστική ηθική και τις θεμελιώδεις αρχές της δικαστικής δεοντολογίας που εφαρμόζονται ή είναι γενικά αποδεκτές στην εκάστοτε εθνική δικαιοδοσία.

-Είναι σημαντικό ένα Δικαστικό Σώμα ή μια Δικαστική Ένωση να ανταποκρίνεται σε καταχρηστικά και άδικα σχόλια που έγιναν στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης για λογαριασμό ενός/μιας δικαστού, εάν τα σχόλια αυτά δυνητικά μπορεί να απειλήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στο Δικαστικό Σώμα.

-Εάν δοθεί απάντηση σε καταχρηστικά και άδικα σχόλια που έγιναν στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, αυτό θα πρέπει να γίνει εγκαίρως και μόνο όταν υπάρχουν εμπεριστατωμένα και ατράνταχτα επιχειρήματα. Εάν παραμένουν αβεβαιότητες δεν θα πρέπει να δοθεί απάντηση.

-Εάν διεξαχθεί επαγγελματικά και σύμφωνα με τους ισχύοντες δικαστικούς κώδικες συμπεριφοράς ή ηθικών κατευθυντήριων γραμμών η χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης από το δικαστικό σώμα μπορεί να ενισχύσει στην κατανόηση των θέσεων του Δικαστικού Σώματος από το κοινό.

-Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν αμφίδρομη επικοινωνία. Ως εκ τούτου μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που επιτρέπει στο Δικαστικό Σώμα να επικοινωνεί άμεσα με το κοινό. Ένας/Μία δικαστής που σκέπτεται να χρησιμοποιήσει τα κοινωνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης θα πρέπει να εξετάζει εάν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα κοινωνικά μέσα για μια τέτοιου είδους επικοινωνία ή αποκλειστικά για τη διάδοση πληροφοριών.

-Οι ειδικοί των μέσων μαζικής ενημέρωσης μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην επαγγελματική και κατάλληλη εμφάνιση οιασδήποτε ανάρτησης που δημοσιεύεται στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης από το Δικαστικό Σώμα. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να διατεθούν στα δικαστήρια επαρκείς οικονομικοί και προσωπικοί πόροι.

-Οι δικαστές πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκπαιδεύονται στις δικαστικές ηθικές αξίες καθώς και στη χρήση και λειτουργία των κοινωνικών μέσων δικτύωσης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Προβλήματα στη χρηματοδότηση της διαδικασίας ενώπιον των Δικαστηρίων

Το θέμα της συζήτησης στη Δεύτερη Επιτροπή Μελέτης αυτή τη χρονιά ήταν: «Προβλήματα, μεγάλα και μικρά, στη χρηματοδότηση της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων». Περιορίσαμε το ερωτηματολόγιο σε πέντε ερωτήσεις και ζητήσαμε από τους εκπροσώπους των μελών να δώσουν σύντομες αλλά περιεκτικές απαντήσεις.

Υπήρξαν 34 απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο που κυκλοφόρησε στις ενώσεις-μέλη.

Ωστόσο δεν θεωρήσαμε ότι το ερωτηματολόγιο και οι απαντήσεις θα έπρεπε να έχουν κεντρική θέση στην εργασία που πραγματοποιήθηκε από τη Δεύτερη Επιτροπή Μελέτης στις συναντήσεις μας εδώ στο Nur-Sultan. Αντ’ αυτού, αποφασίσαμε ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε το ερωτηματολόγιο ως μια σειρά από βασικά ερωτήματα για την τόνωση του τρόπου με τον οποίο οι εκπρόσωποι θα σκέπτονταν στο πλαίσιο του θέματος «Προβλήματα, μεγάλα και μικρά, στη χρηματοδότηση της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων».

Με αυτόν τον τρόπο προσκαλέσαμε την δικαστή Yvonne Summer της Αυστρίας να ετοιμάσει ένα έγγραφο που θα παρουσιαζόταν κατά την πρώτη συνεδρίαση της Δεύτερης Επιτροπής Μελέτης. Η δικαστής ετοίμασε ένα εξαιρετικό έγγραφο συζήτησης σχετικά με τα προβλήματα στη χρηματοδότηση της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων. Το έγγραφό της διενεμήθη σε όλα τα μέλη πριν τη συνάντησή μας στο Nur-Sultan για την μελέτη και την εκτίμησή τους.

Επικεντρωθήκαμε στο κύριο άρθρο και σε τρία σχόλια από διαφορετικές εθνικές δικαιοδοσίες για να παρέχουμε ευρύτητα και ποικιλομορφία αντιλήψεων. Τα σχόλια προετοιμάστηκαν από την Κυρία Δικαστή Kristine Eidsvik του Καναδά, τον Λόρδο Philip Brodie της Σκωτίας και τον Δικαστή Nicola Shaw της Αγγλίας.

Οι τρεις αυτές παρουσιάσεις δημιούργησαν μια ζωντανή και στιβαρή συζήτηση μεταξύ των εκπροσώπων των μελών που παρακολούθησαν τις συναντήσεις τη Δευτέρα και την Τετάρτη αυτής της εβδομάδας.

Το έργο της Δεύτερης Επιτροπής Μελέτης εδώ στο Nur-Sultan έγινε πολύ πιο εύκολο λόγω της ταυτόχρονης μετάφρασης και της εξαιρετικής υποστήριξης που λάβαμε από τους συναδέλφους μας στο Καζακστάν και την οργανωτική επιτροπή. Οι μεταφραστικές υπηρεσίες και η τεχνική βοήθεια που μας δόθηκε εξασφάλισε άριστες συζητήσεις μεταξύ των αντιπροσώπων. Προτείνουμε η ταυτόχρονη μετάφραση να παρέχεται για τις μελλοντικές συνεδριάσεις της επιτροπής μελέτης. Θα θέλαμε να μεταφέρουμε τις ευχαριστίες μας προς τους συναδέλφους μας στο Καζακστάν.

Για τους σκοπούς αυτής της έκθεσης προς το Κεντρικό Συμβούλιο, μειώσαμε τις συζητήσεις μας σε κύρια συμπεράσματα. Αυτά έχουν ως εξής:

-Η Επιτροπή εξέτασε το ζήτημα του ποιος επωμίζεται το κόστος των αστικών διαφορών σε διαφορετικές δικαιοδοσίες και παρατήρησε μια έντονη διαφορά μεταξύ του τρόπου με τον οποίο γίνεται αυτό σε δικαιοδοσίες ηπειρωτικού δικαίου καθώς και σε δικαιοδοσίες αγγλοσαξωνικού δικαίου με το Κράτος να έχει πολύ υψηλότερη επιβάρυνση από τους διαδίκους στις δικαιοδοσίες ηπειρωτικού δικαίου. Ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος του βάρους της διαπίστωσης των πραγματικών περιστατικών και η έρευνα του νόμου ανήκει στα διάδικα μέρη στις δικαιοδοσίες αγγλοσαξωνικού δικαίου.

-Η Επιτροπή επικεντρώθηκε ιδίως σε ορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης των διαφορών, συμπεριλαμβανομένων των εξής δυνατοτήτων:

• Το κράτος να παρέχει αστική νομική βοήθεια
• Ασφάλιση με διάφορες μορφές
• Χρηματοδότηση από τρίτους
• Σύστημα αμοιβής υπό προϋποθέσεις (παρόμοιου με εργολαβικού δίκης)
• Έξοδα κατάθεσης και δικαστικά τέλη ιδίως όταν επιβάλλονται σε εμπορικές τιμές
• Επιδίκαση εξόδων από το Δικαστήριο.

     Κατά την διερεύνηση αυτών των δυνατοτήτων η Επιτροπή εξέτασε ορισμένα από τα εμπόδια χρηματοδότησης από τρίτους που προϋπήρχαν και τα οποία σε ορισμένες δικαιοδοσίες εξακολουθούν να υφίστανται βασιζόμενα στους παραδοσιακούς κανόνες σχετικά με την απαγόρευση καταβολής των εξόδων της δίκης με μερίδιο στα κέρδη από μη διαδίκους.

1. Πολλές από τις συζητήσεις της Επιτροπής κατέδειξαν με έμφαση ότι όλες αυτές οι δυνατότητες επίλυσης διαφορών θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για την ενίσχυση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, αλλά υπό την προϋπόθεση της παροχής επαρκών διασφαλίσεων από πιθανές καταχρήσεις. Συναφώς η Επιτροπή διαπίστωσε μια αυξητική τάση σχετικά με την κανονιστική ρύθμιση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης των δικαστικών διαφορών.
2. Από τις συζητήσεις μας ήταν σαφές ότι μεταξύ των δικαιοδοσιών όπου επιτρέπονται οι συμφωνίες χρηματοδότησης αστικών διαφορών υπάρχει μεγάλη ποικιλία (στο πλαίσιο της ομάδας αυτής των δικαιοδοσιών) όσον αφορά τις μορφές τέτοιων συμφωνιών.
3. Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι με την αυξανόμενη πολυπλοκότητα των σύγχρονων διαφορών υπάρχει ανάγκη για άνοιγμα σε νέες ιδέες και περαιτέρω δημιουργικές λύσεις σε σχέση με τη χρηματοδότηση δικαστικών διαφορών.

Έκθεση και συμπεράσματα της Τρίτης Επιτροπής Μελέτης

Η ακεραιότητα της ποινικής διαδικασίας και η επικοινωνία με τα ΜΜΕ

Για να διευκολυνθούν οι μελέτες και οι συζητήσεις μας, ετοιμάστηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο και διανεμήθηκε στους οργανισμούς μέλη της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών (IAJ / UIM). Το ερωτηματολόγιο ζητούσε κατ’ αρχάς πληροφορίες σχετικά με το κανονιστικό πλαίσιο των εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης που είτε εργάζονται στη δικαστική αναφορά (ρεπορτάζ) ή μεταδίδουν νέα από τα δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης σύγχρονων εργαλείων επικοινωνίας, όπως το twitter και σχετικά με την πιθανή επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην (ποινική) διαδικασία. Κατά δεύτερον, το ερωτηματολόγιο ζητούσε να μάθει για τη σχέση μεταξύ ποινικών δικαστηρίων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης με ένα πιο γενικό τρόπο. Ελήφθησαν 37 απαντήσεις.

Κατά την πρώτη συνεδρίασή της η Επιτροπή Μελέτης συζήτησε την πρόσβαση των μέσων μαζικής ενημέρωσης στο δικαστήριο. Υπάρχει μια μεταβλητή προσέγγιση στη ρύθμιση των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Σε μερικές χώρες υπάρχει μικρή ή καθόλου ρύθμιση, ενώ σε άλλες (χώρες) η ρύθμιση είναι είτε από το νόμο είτε από κατευθυντήριες γραμμές ή/και με αυτορρυθμιστικά μέτρα των μέσων ενημέρωσης. Αναγνωρίζοντας τη γενική αρχή της δημόσιας πρόσβασης στις ποινικές δίκες όλες οι εκπροσωπούμενες χώρες επιτρέπουν την ανοικτή πρόσβαση στα δικαστήρια από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο που τίθεται για την ακεραιότητα του δικαστικού συστήματος από ανακριβείς ή ανάρμοστες αναφορές. Υπάρχει ως εκ τούτου μια ισορροπία που θα πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ της ελευθερίας του τύπου και των συμφερόντων της δικαιοσύνης. Οι περισσότερες χώρες έχουν κάποια μέσα για να εξασφαλίσουν ότι οι ευαίσθητες πληροφορίες μπορεί να προστατεύονται είτε κατά τη διάρκεια της (ποινικής) διαδικασίας είτε σε μόνιμη βάση.

Η λήψη φωτογραφιών και η ηχογράφηση ή μαγνητοφώνηση είναι συχνά απαγορευμένη. Η άμεση μετάδοση δεν επιτρέπεται σε πολλές χώρες, αν και επιτρέπεται σε περιορισμένο αριθμό περιστάσεων σε άλλες. Σε πολλές χώρες η χρήση συστημάτων ζωντανής μετάδοσης κειμένων στα δικαστήρια επιτρέπεται τόσο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης όσο και από το κοινό, ενώ σε άλλες χώρες επιτρέπεται μόνο για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Ορισμένες χώρες διαθέτουν ένα σύστημα διαπίστευσης του τύπου, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της αναφοράς (ρεπορτάζ) των μέσων ενημέρωσης. Οι κανόνες διαπίστευσης καθορίζονται από τα δικαστήρια ή από αυτορυθμιζόμενα όργανα.

Υπήρξε ενδιαφέρουσα και ζωντανή συζήτηση για τα καλυπτόμενα θέματα. Η σύγκρουση μεταξύ της ελευθερίας του τύπου και των συμφερόντων της δικαιοσύνης υπογραμμίστηκε από πολλούς ομιλητές, αφού ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος επιρροής από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στους συμμετέχοντες στην (ποινική) διαδικασία, ανεξάρτητα από το αν είναι διάδικοι, δικαστές ή ένορκοι.

Αναγνωρίστηκε ότι, όταν υπάρχει ζωντανή μετάδοση, υπάρχει ανάγκη προστασίας τόσο προς το δικαστικό σώμα όσο και προς τους συμμετέχοντες. Η ζωντανή μετάδοση ενέχει επίσης τον κίνδυνο ότι είτε οι συμμετέχοντες, είτε οι δικηγόροι ή οι μάρτυρες μπορούν να λειτουργούν δίκην προβολής προς τα ΜΜΕ, παρά να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που αρμόζει στην (ποινική) διαδικασία. Η ζωντανή μετάδοση λειτουργεί καλά σε ορισμένες χώρες στο στάδιο της προσφυγής, όπου δεν υπάρχουν μάρτυρες δια ζώσης. Οι ζωντανές ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές ενδέχεται να ενέχουν σημαντικά μεγαλύτερους κινδύνους στις δικαιοδοσίες όπου ο πληθυσμός είναι μικρός.

Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι η χρήση συστημάτων μετάδοσης ζωντανών κειμένων μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ακεραιότητα της διαδικασίας, ειδικά εάν χρησιμοποιούνται από ιδιώτες (bloggers). Ελλοχεύει ο κίνδυνος  της αθέμιτης επιρροής στους μάρτυρες, εάν αυτοί γνωρίζουν αυτά που οι άλλοι μάρτυρες ή οι συμμετέχοντες στη διαδικασία έχουν δηλώσει προηγουμένως. Ως εκ τούτου σε ορισμένες χώρες τα κινητά τηλέφωνα και οι ηλεκτρονικές συσκευές απαγορεύονται από τα δικαστήρια, ενώ σε άλλες (χώρες) τέτοιες απαγορεύσεις δεν θεωρούνται απαραίτητες ή δεν εκτελούνται ή ειδικότερα απαγορεύονται μόνο για το κοινό αλλά όχι για τον τύπο.

Υπάρχει η ανάγκη να διασφαλιστεί η διατήρηση των συμφερόντων της δικαιοσύνης και αυτή η ανάγκη δεν πρέπει να θυσιάζεται προς όφελος των κερδών των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Ορισμένες χώρες μπορούν να αντιμετωπίσουν την ανάρμοστη αναφορά από τα μέσα ενημέρωσης ως περιφρόνηση προς το δικαστήριο (περιύβριση αρχής). Αυτή δεν είναι μια έννοια αναγνωρισμένη σε όλες τις δικαιοδοσίες και ως εκ τούτου άλλες κυρώσεις μπορούν να επιβληθούν.

Οι χώρες εκείνες, που δεν έχουν δικαστήρια ενόρκων, εξέφρασαν την ανησυχία ότι ο κίνδυνος επιρροής από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερος στις δικαιοδοσίες όπου υπάρχει το σύστημα ενόρκων. Οι χώρες οι οποίες έχουν δικαστήρια ενόρκων δεν συμφώνησαν με αυτό και ανέφεραν ότι με τη χρήση κατάλληλων οδηγιών από το δικαστή προς το σώμα των ενόρκων, οι ένορκοι μπορούν και αυτορυθμίζονται και δεν φαίνεται ότι μπορούν να επηρεαστούν περισσότερο από έναν επαγγελματία δικαστή.

Συζητήθηκε η διαπίστευση των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Όπου αυτό ήταν διαθέσιμο, θεωρήθηκε ως θετική βοήθεια προς τη δικαστική εξουσία. Διαπίστευση με κανόνες αυτορρύθμισης των μέσων μαζικής ενημέρωσης επιβάλλει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης την υποχρέωση να ρυθμίζουν τον εαυτό τους και έτσι παρέχει προστασία προς τα δικαστήρια από ισχυρισμούς περί προκατάληψης ή αδικίας έναντι εκείνων (των μέσων) που διεκδικούν τον τίτλο του μέσου μαζικής ενημέρωσης.

Η συζήτηση κατέδειξε ότι υπάρχει ένα αυξανόμενο πρόβλημα όσον αφορά την χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης προς διάδοση ανάρμοστων ή ψευδών πληροφοριών σχετικά με υποθέσεις και/ή δικαστές.

Κατά τη δεύτερη σύνοδο συζητήσαμε την επικοινωνία μεταξύ των Δικαστών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Αναγνωρίστηκε ότι η διαφάνεια αποτελεί το κλειδί για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ του δικαστικού σώματος και των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συνεπώς με το κοινό. Αναγνωρίστηκε επίσης ότι όπου υπάρχει μυστικότητα, αυτό καλλιεργεί δυσπιστία. Υπάρχει ο κίνδυνος ότι ανακριβείς ή ανάρμοστες αναφορές από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να υπονομεύσουν σοβαρά την εμπιστοσύνη του κοινού. Είναι λοιπόν σημαντικό να υπάρχει επεξήγηση των δικαστικών αποφάσεων αλλά ο τρόπος που μπορεί αυτό να γίνει ποικίλλει (από χώρα σε χώρα). Σε ορισμένες χώρες υπάρχει τακτική επικοινωνία μεταξύ του Δικαστηρίου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ενώ σε άλλες χώρες υπάρχει μικρή ή και καθόλου επικοινωνία. Αναγνωρίστηκε ότι μπορεί να αποτελεί παραβίαση των ηθικών καθηκόντων ενός δικαστή, εάν αυτός/ή ομιλήσει άμεσα προς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και συμφωνήθηκε ομόφωνα ότι δεν είναι σωστό για τον/την δικαστή που εκδίδει την απόφαση να σχολιάζει την υπόθεση πέρα από την κρίση και το σκεπτικό της απόφασης που εκδίδει. Σε ορισμένες χώρες ο εισαγγελέας είναι αναμενόμενο να μιλά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κακές ή ανάρμοστες αναφορές είναι ένα ζήτημα προς αντιμετώπιση. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ανάγκη διασφάλισης ότι το κοινό κατανοεί αυτά που είπε ο/η δικαστής. Οι απόψεις διίστανται ως προς το εάν πρέπει να είναι δικαστής ή νομικά καταρτισμένο πρόσωπο ο εκπρόσωπος τύπου του δικαστικού σώματος. Ωστόσο ανεξάρτητα από τα παραπάνω υπήρξε η αίσθηση ότι το άτομο αυτό (ο/η εκπρόσωπος) θα πρέπει να εκπαιδεύεται στο πώς να μιλά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως επίσης ότι και η επανεκπαίδευση είναι επίσης σημαντική. Σε μια συγκεκριμένη χώρα συνταξιούχοι δικαστές χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό.

Η έντονη και ζωντανή συζήτηση μας οδήγησε στα ακόλουθα συμπεράσματα και συστάσεις:

 

1. Η ζωντανή μετάδοση δεν είναι κατάλληλη στο στάδιο της (ποινικής) διαδικασίας όπου υπάρχουν μάρτυρες δια ζώσης και συνεπώς θα πρέπει να απαγορευθεί για την προστασία της ακεραιότητας της (ποινικής) διαδικασίας.
2. Η διαπίστευση των μέσων ενημέρωσης βοηθά στη σχέση μεταξύ των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των δικαστηρίων. Ωστόσο, οι δικαστές δεν πρέπει να συμμετέχουν στην διαδικασία διαπίστευσης και ως εκ τούτου συστήματα αυτορρύθμισης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης φαίνεται να είναι προτιμότερα.
3. Είναι απαραίτητο να γίνεται διάκριση μεταξύ των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του κοινού. Ζωντανή χρήση των σύγχρονων εργαλείων όπως το twitter μπορούν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην (ποινική) διαδικασία, όταν χρησιμοποιούνται από το κοινό για να επηρεάσουν μάρτυρες ή άλλους συμμετέχοντες στη δίκη και ως εκ τούτου θα πρέπει να γίνουν βήματα ώστε να απαγορευτεί ή να περιοριστεί η χρήση τους. Τέτοια όμως απαγόρευση δεν απαιτείται όταν υπάρχουν διαπιστευμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
4. Οι ένορκοι καθώς και οι επαγγελματίες δικαστές θα πρέπει να γνωρίζουν πλήρως και να προειδοποιούν για τον κίνδυνο ανάρμοστων επιρροών από τις αναφορές (ρεπορτάζ) των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
5. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση του δικαστικού συστήματος και η συνεργασία μεταξύ των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των δικαστηρίων είναι πολύ σημαντική.
6. όπου υπάρχει εκπρόσωπος τύπου του δικαστικού σώματος είναι σημαντικό να είναι νομικά καταρτισμένος και να κατανοεί το σύστημα, μπορεί δε να είναι δικαστής υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχει ασχοληθεί με την συγκεκριμένη υπόθεση. Οι εκπρόσωποι αυτοί θα πρέπει να εκπαιδεύονται για να μιλούν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Συμπεράσματα της Τέταρτης Επιτροπής Μελέτης

Η παρενόχληση σε ευρεία κλίμακα - ηθική και σεξουαλική - και οι συνέπειές της στις εργασιακές σχέσεις.

Τα τέσσερα ερωτήματα που τέθηκαν ήταν:

1. Διαθέτει η χώρα σας νόμους ή κανονισμούς που καλύπτουν την παρενόχληση στο χώρο εργασίας; Η παρενόχληση ορίζεται ξεχωριστά ή ενσωματώνεται σε άλλες διατάξεις του κώδικα εργασίας;
2. Ποια ένδικα μέσα, ένδικα βοηθήματα ή μέτρα θεραπείας υπάρχουν για τα θύματα που αναφέρουν ανάρμοστη συμπεριφορά στο χώρο εργασίας; Ποιες κυρώσεις ή συνέπειες αντιμετωπίζουν οι δράστες; Έχετε παραδείγματα δικαστικών υποθέσεων / δικαστικών αποφάσεων ή διοικητικών διαδικασιών που αφορούν παρενόχληση;
3. Έχετε παραδείγματα δικαστικών παραπτωμάτων που σχετίζονται με παρενόχληση ή εκφοβισμό;
4. Διαθέτει το δικαστικό σώμα κανόνες, κώδικες δεοντολογίας ή νομοθεσία σχετικά με την παρενόχληση από τους δικαστές και το δικαστικό προσωπικό; Ποιες είναι οι διαδικασίες για την αναφορά παραπτωμάτων και την επιβολή των κανόνων; Ποιες κυρώσεις μπορούν να επιβληθούν εναντίον ενός δικαστή;

Τριάντα δύο χώρες απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. Κι αυτό παρείχε μια πολύ καλή επισκόπηση της θέση του νόμου για το θέμα αυτό σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Μια περίληψη αυτών των ερωτηματολογίων ετοιμάστηκε από μια ομάδα νέων Αυστραλών νομικών υπό τη διεύθυνση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής, δικαστού Josh Wilson. Μπορείτε να την βρείτε στον ιστότοπο UIM. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα ερωτηματολόγια από τις χώρες οι οποίες τα απέστειλαν με καθυστέρηση δεν συμπεριλήφθηκαν στην περίληψη.

Κατά την εξέταση των ερωτηματολογίων, παρατηρήσαμε ότι η έκταση της νομοθεσίας και η προστασία από την παρενόχληση ποικίλλει σημαντικά από τη μία χώρα στην άλλη. Ορισμένες χώρες έχουν συγκεκριμένη νομοθεσία που ορίζει την παρενόχληση και προβλέπουν κυρώσεις που μπορεί να επιβληθούν όταν η παρενόχληση συμβαίνει στον χώρο εργασίας (Βέλγιο, Αυστραλία, Καναδάς, Χιλή, Γαλλία, Ιαπωνία, Λιβερία, Λιθουανία, Μολδαβία, Νορβηγία, Πολωνία, Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν), Ρουμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σερβία). Σε άλλες χώρες, οι εργαζόμενοι προστατεύονται από το Σύνταγμα ή από γενικότερους νόμους σχετικά με την ισότητα ή τις διακρίσεις. Συχνά δεν υπάρχει ορισμός του τι συνιστά παρενόχληση (Αυστρία, Βραζιλία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Ισραήλ, Ολλανδία, Νορβηγία, την Ισπανία, και Ηνωμένες Πολιτείες). Τέλος, σε ορισμένες χώρες, δεν υπάρχει νόμος για την προστασία των εργαζομένων ή τον ορισμό του τι συνιστά παρενόχληση στο χώρο εργασίας (Αγκόλα, Αρμενία και Μάλι).

Σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό χωρών, η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί ποινικό αδίκημα και μπορεί να οδηγήσει σε ποινή φυλάκισης.

Εξετάσαμε επίσης το θέμα της παρενόχλησης από δικαστές. Αρκετές χώρες ανέφεραν περιστατικά παρενόχλησης (Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδάς, Χιλή, Γαλλία, Ισραήλ, Λιβερία, Μολδαβία, Νορβηγία, Παναμάς, Παραγουάη, Πολωνία, Δημοκρατία της Κίνας-Ταϊβάν, Ισπανία και Ηνωμένες Πολιτείες).

Τι συνιστά παρενόχληση; Πώς μπορούμε να την ορίσουμε; Υπάρχουν διαφορές απόψεων σχετικά με τα θέματα αυτά, ιδίως όσον αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση. Πριν από τη συζήτηση μεταξύ των μελών της 4ης Επιτροπής Μελέτης, προβάλαμε ένα σύντομο βίντεο με τίτλο: Αποτελεί αυτό σεξουαλική παρενόχληση; Συζήτηση μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αυτό ήταν μια απεικόνιση, στον χώρο εργασίας, μιας κατάστασης που μπορεί να συμβεί συχνά. Η συζήτηση που ακολούθησε αυτή την παρουσίαση ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και μας επέτρεψε να διαπιστώσουμε ότι η αντίληψη για το τι συνιστά σεξουαλική παρενόχληση συχνά ποικίλλει από τη μια χώρα στην άλλη.

Τα συμπεράσματά μας είναι τα εξής:

1) Είναι πολύ δύσκολο να δοθεί ένας παγκόσμια αποδεκτά ορισμός του τι αποτελεί παρενόχληση.

2) Η σεξουαλική παρενόχληση και η παρενόχληση εν γένει είναι πολύ σοβαρά ζητήματα στο χώρο εργασίας

3) Τα γεγονότα σε κάθε περίπτωση είναι πολύ σημαντικά για να καθοριστεί εάν υπήρχε παρενόχληση

4) Ανάλογα με τη σχετική δικαιοδοσία είναι πολύ χρήσιμο για τους δικαστές που αποφασίζουν σε ανάλογες υποθέσεις, να υπάρχει σαφής νομοθεσία που να προσδιορίζει την παρενόχληση λόγω προστατευόμενων χαρακτηριστικών και επίσης να επιβάλλουν τις κατάλληλες κυρώσεις κατά του δράστη.

5) Το δικαστικό σώμα δεν απολαύει ασυλίας από τα προβλήματα της σεξουαλικής παρενόχλησης και όλων των άλλων μορφών παρενόχλησης. Οι δικαστές πρέπει να συμπεριφέρονται δεοντολογικά ανά πάσα στιγμή και σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να υφίστανται τις συνέπειες.

Julie Dutil, Πρόεδρος της 4ης Επιτροπής Μελέτης

Καναδάς

 

 

 

Ένωση Δικαστών & Εισαγγελέων

Source/ Author:ende.gr