Γραμμάτιο προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής:Ένα για όλους και όλοι για ένα
Επαμεινώνδας Λ. Στυλόπουλος
Δικηγόρος, LL.M., ACIArb
Διανύουμε περίοδο μετεκλογικής αναπροσαρμογής και στο επίκεντρο του πολιτικού ενδιαφέροντος βρίσκεται η οικονομία. Μία από τις βασικές παραμέτρους της οικονομίας αποτελεί και το φορολογικό σύστημα. Δυστυχώς, ζούμε σε μία χώρα όπου το φορολογικό μας σύστημα αποτελεί ένα κυκεώνα διατάξεων με κύριο στοιχείο την αντιφατικότητα και την πολυνομία, γεγονός το οποίο το καθιστά μάλλον ηθικά άδικο…
Κατά τη γνώμη μου γράφοντος, ένα ενδεικτικό παράδειγμα «ηθικής» φορολογικής αδικίας αποτελεί το πολύ οικείο σε εμάς γραμμάτιο προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής, ή πιο απλά γνωστό και ως γραμμάτιο. Η έκδοση γραμματίου από κάποιον δικηγόρο συνιστά - από φορολογική άποψη - πράξη που τεκμαίρει λήψη αμοιβής για υπηρεσίες, οπότε θεωρείται εισόδημα για τον εκδότη/δικηγόρο και κατ’ επέκταση υπόκειται σε ΦΠΑ και συνεπάγεται την υποχρέωση έκδοσης φορολογικού παραστατικού. Ερώτημα βέβαια αποτελεί τι από το ποσό του γραμματίου είναι αμοιβή - κι άρα εισόδημα, ώστε εν τέλει να το φορολογηθεί ο εκδότης/δικηγόρος, καθώς κατά την έκδοση γραμματίου παρακρατούνται κάποια ποσά για διάφορες αιτίες, καθιστώντας κατ’ αρχήν πλασματικό το «εισόδημα» που αντιστοιχεί στο ποσό της αντίστοιχης αμοιβής του γραμματίου. Για να συνειδητοποιήσουμε καλύτερα τα ανωτέρω, ας δούμε τις ανωτέρω σκέψεις μέσα από ένα πρακτικό παράδειγμα, ήτοι το γραμμάτιο ΔΣΑ για την κατάθεση ενός εμπορικού σήματος.
Το εν λόγω γραμμάτιο φέρει ποσό αναφοράς ποσό 214,00€. Συνεπώς, ο δικηγόρος τεκμαίρεται ότι έλαβε κατά την έκδοσή του το ποσό των 214,00€. Επί του ποσού αυτού το οποίο «έλαβε» ο δικηγόρος υπολογίζεται - και προστίθεται εν τέλει - ο ΦΠΑ ήτοι 51,36€. Συνολικό κόστος για τον εντολέα 265,36€. Το περίεργο είναι ότι ο δικηγόρος δεν εσόδευσε το ποσό των 214,00€ (επί του οποίου αργότερα θα φορολογηθεί) κι επί του οποίου η πολιτεία επιβάλει και εισπράττει τον αναλογούντα ΦΠΑ των 51,36€, αλλά λιγότερα… Από το ποσό αναφοράς παρακρατούνται κατά την έκδοση του γραμματίου ποσό για τον Δικηγορικό Σύλλογο, ποσό για τον ΕΦΚΑ, φόρος και πλέον ένα μικρό ποσό για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του πληροφοριακού συστήματος έκδοσης γραμματίων. Με βάση το παράδειγμα μας, από το ποσό αναφοράς των 214,00€ παρακρατήθηκαν κατά την έκδοση του γραμματίου για τον Δικηγορικό Σύλλογο 9,00€, για τον ΕΦΚΑ 42,80€, Φόρος 32,10€ και για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του πληροφοριακού συστήματος έκδοσης γραμματίων 0,40€. Άρα, στο σύνολο παρακρατήθηκαν 84,30€, ή πιο απλά παρακρατήθηκε το 40% του ποσού αναφοράς για διάφορες αιτίες. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι εάν συνυπολογιστεί και το ποσό του ΦΠΑ των 51,36€ καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι για ποσό 214€ που φέρεται να εσόδευσε ένας δικηγόρος, το δημόσιο (μέσα από τη παρακράτηση του φόρου και την είσπραξη του ΦΠΑ), ο ασφαλιστικός φορέας και ο δικηγορικός σύλλογος εισέπραξαν και μάλιστα προκαταβολικά (84,30€ + 51,36€ =) 135,66€. Με διαφορετικά λόγια, από τα 265,36€ του κόστους γραμματίου για τον εντολέα το ποσοστό των 51,12% αποδόθηκε κατά την έκδοσή του στους διάφορους ως άνω φορείς.
Υπενθυμίζω ότι ο δικηγόρος από άποψη εισοδήματος έχει «εισπράξει» 214,00€…
Ωστόσο, θεωρώ ότι δεν είναι ηθικά δίκαιο να συμπεριλαμβάνεται - με βάση την ανωτέρω προσέγγιση – στο φορολογικό εισόδημα του δικηγόρου η παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών, όταν δεν είναι βέβαιο ότι θα τις εκπέσει ως δαπάνη ο δικηγόρος, ώστε τουλάχιστον στη φορολογική εκκαθάριση του έτους να αποκατασταθεί η ισορροπία. Υπενθυμίζω ότι με βάση τα όσα είχαν εξαγγελθεί οι ασφαλιστικές εισφορές ενδεχομένως να μην εκπέσουν από τα εισοδήματα του 2019.
Ομοίως, πιστεύω ότι δεν είναι ηθικά δίκαιο να επιβάλλεται - με βάση την ανωτέρω προσέγγιση – ΦΠΑ επί της παρακράτησης υπέρ του ασφαλιστικού φορέα, καθώς οι ασφαλιστικές εισφορές δεν αποτελούν υπηρεσία για την οποία εισπράττεται αμοιβή επί της οποίας σκόπιμη θα ήταν η επιβολή ΦΠΑ.
Επίσης, έχω την άποψη ότι δεν είναι ηθικά δίκαιο να επιβάλλεται - με βάση την ανωτέρω προσέγγιση – ΦΠΑ στη παρακράτηση λειτουργικών δαπανών. Και μάλιστα επ’ αυτής να υπολογίζεται ΦΠΑ, όταν αυτή η κράτηση δεν αποτελεί υπηρεσία για την οποία εισπράττεται αμοιβή επί της οποίας σκόπιμη θα ήταν η επιβολή ΦΠΑ. Υπενθυμίζω ότι, παρόλο το μικρό ποσό της συγκεκριμένης κράτησης, καθημερινά εκδίδονται εκατοντάδες γραμμάτια..
Ακόμη, κρίνω ότι δεν είναι ηθικά δίκαιο να επιβάλλεται - με βάση την ανωτέρω προσέγγιση – ΦΠΑ στη παρακράτηση ποσού υπέρ του δικηγορικού συλλόγου, καθώς αυτό το ποσό δεν αποτελεί υπηρεσία για την οποία εισπράττεται αμοιβή επί της οποίας σκόπιμη θα ήταν η επιβολή ΦΠΑ. Ειδικά, δε, όταν αυτό το ποσό δεν υπολογίζεται ως έξοδο για τον δικηγόρο, ώστε τουλάχιστον στη φορολογική εκκαθάριση του έτους να αποκατασταθεί η ισορροπία.
Σε κάθε περίπτωση, δεν θεωρώ ηθικά δίκαιο, από τα 265,36€ του κόστους γραμματίου για τον εντολέα το ποσοστό των 51,12% να αποδίδεται στους διάφορους ως άνω φορείς, όταν ο εκδότης/δικηγόρος το μεγαλύτερο μέρος αυτού του «εισοδήματος» δεν μπορεί να το ισορροπήσει φορολογικά στο τέλος της χρήσης τουλάχιστον ως έξοδα. Το δε επιχείρημα ότι ο επιβαλλόμενος ΦΠΑ δεν καταβάλλεται από τον εκδότη/δικηγόρο αλλά από τον εντολέα γνωρίζουμε καλά ότι αποτελεί στη πραγματικότητα μία μετάθεση φορολογικής είσπραξης ενός φόρου από τον εκδότη/δικηγόρο, χωρίς πάντα να είναι επιτυχής αλλά επιζήμια για τον εκδότη/δικηγόρο. Ίσως, η μοναδική εξαίρεση είναι η παρακράτηση φόρου, η οποία στο τέλος της χρήσης εμφανίζει κάποια φορολογική αξία για τον εκδότη/δικηγόρο ως ήδη παρακρατηθείς φόρος.
Κοντολογίς, το φορολογικό μας σύστημα αποτελεί έναν άνισο κι έναν ηθικά άδικο εισπρακτικό μηχανισμό, ο οποίος σε πολλά σημεία προβλέπει για τις ίδιες πράξεις διαφορετικά μέτρα και διαφορετικά σταθμά. Ωστόσο, εναπόκειται και σε εμάς τους ίδιους να διαφυλάξουμε τα του οίκου μας τη στιγμή που πολλοί συνάδελφοί μας εργάζονται μόνο με βάση τα γραμμάτια. Ίσως μόνο για το λόγο αυτό χρειάζεται μία ηθική φορολογική λογική κι ένας εξορθολογισμός στο συγκεκριμένο θέμα.
Δυστυχώς, ζούμε σε μία χώρα όπου το φορολογικό μας σύστημα αποτελεί ένα κυκεώνα διατάξεων με κύριο στοιχείο την αντιφατικότητα και την πολυνομία, γεγονός το οποίο το καθιστά μάλλον ηθικά άδικο…
