E.E.: Μεταρρύθμιση των κανόνων περί πνευματικής ιδιοκτησίας
Στις 26 Μαρτίου 2019 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε τη νέα οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, η οποία φιλοδοξεί να προσφέρει απτά οφέλη στους πολίτες, σε όλους τους δημιουργικούς κλάδους, στον Τύπο, στους ερευνητές, στους εκπαιδευτικούς και στα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σε κοινή τους δήλωση, ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Επίτροπος Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς Άντρους Άνσιπκαι η Επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκάμπριελ, εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας:
«Χαιρετίζουμε την έγκριση, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Η οδηγία προστατεύει τη δημιουργικότητα στην ψηφιακή εποχή και παρέχει στους πολίτες της ΕΕ ευρύτερη πρόσβαση σε περιεχόμενο, καθώς και νέες εγγυήσεις για την πλήρη προστασία της ελευθερίας της έκφρασης στο διαδίκτυο. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τις δημιουργικές μας βιομηχανίες, οι οποίες αντιστοιχούν σε 11,65 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, στο 6,8 % του ΑΕΠ και σε κύκλο εργασιών ύψους 915 000 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Η σημερινή [σ.σ. χθεσινή] ψηφοφορία επιτυγχάνει τη σωστή ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων όλων των παραγόντων (των χρηστών, των δημιουργών, των συγγραφέων, του Τύπου), ενώ παράλληλα επιβάλλει στις διαδικτυακές πλατφόρμες αναλογικές υποχρεώσεις.
Η οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύει την ελευθερία της έκφρασης, η οποία αποτελεί θεμελιώδη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προσφέρει ισχυρές διασφαλίσεις για τους χρήστες, καθιστώντας σαφές ότι παντού στην Ευρώπη επιτρέπεται ρητά η χρήση υπαρχόντων έργων για σκοπούς παράθεσης, κριτικής, γελοιογραφίας ή παρωδίας. Αυτό σημαίνει ότι είναι ελεύθερη η χρήση των μιμιδίων (memes) και παρόμοιων μορφών παρωδίας. Επίσης διασφαλίζονται τα συμφέροντα των χρηστών μέσω αποτελεσματικών μηχανισμών για την ταχεία αμφισβήτηση της αδικαιολόγητης αφαίρεσης περιεχομένου τους από τις πλατφόρμες.
Ταυτόχρονα, η οδηγία θα βελτιώσει τη διαπραγματευτική θέση των δημιουργών έναντι των μεγάλων πλατφορμών οι οποίες αποκομίζουν μεγάλα οφέλη από το περιεχόμενο που εκείνοι παράγουν. Οι συγγραφείς, οι δημοσιογράφοι, οι τραγουδιστές, οι μουσικοί και οι ηθοποιοί θα μπορούν ευκολότερα να διαπραγματεύονται καλύτερες συμφωνίες με τους εκδότες ή τους παραγωγούς τους. Οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν επίσης στους ερευνητικούς οργανισμούς, στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στις βιβλιοθήκες και στα μουσεία να χρησιμοποιούν περισσότερο περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Η οδηγία λαμβάνει υπόψη τις νέες τεχνολογίες για να διασφαλίσει ότι οι ερευνητές μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων.
Ευχαριστούμε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, και ιδίως τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα κράτη μέλη, για όλες τις προσπάθειές που κατέβαλαν προκειμένου να καταστήσουν δυνατή αυτή την καίρια για το μέλλον της Ευρώπης μεταρρύθμιση.»
Ιστορικό
Σύμφωνα με έρευνες της Επιτροπής, το 2016, το 57 % των χρηστών του διαδικτύου έχει πρόσβαση σε άρθρα του Τύπου μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των φορέων συγκέντρωσης πληροφοριών και των μηχανών αναζήτησης. Το 47 % των χρηστών αυτών διαβάζει αποσπάσματα που έχουν συγκεντρωθεί από αυτούς τους δικτυακούς τόπους χωρίς να κάνει κλικ στον σχετικό σύνδεσμο. Η ίδια τάση παρατηρήθηκε για τη μουσική και την κινηματογραφική βιομηχανία: το 49 % των χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ έχει πρόσβαση στη μουσική ή σε οπτικοακουστικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο, ενώ το 40 % των ατόμων ηλικίας 15-24 ετών παρακολουθεί τηλεόραση στο διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Έκτοτε, η τάση αυτή έχει σημειώσει κατακόρυφη αύξηση.
Επόμενα βήματα
Το κείμενο που εγκρίθηκε σήμερα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Αφού δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο εντός 24 μηνών.
Ιστορικό
Τον Σεπτέμβριο του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας της ΕΕ, με στόχο την ανάπτυξη και τη διάδοση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά.
Η μεταρρύθμιση των ενωσιακών κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελεί προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η μεταρρύθμιση εκσυγχρονίζει τους κανόνες της ΕΕ περί πνευματικής ιδιοκτησίας, οι οποίοι ανάγονται στο 2001, όταν δεν υπήρχαν μέσα κοινωνικής δικτύωσης ούτε βίντεο κατά παραγγελία, τα μουσεία δεν ψηφιοποιούσαν τις συλλογές τέχνης τους και οι εκπαιδευτικοί δεν παρέδιδαν μαθήματα μέσω διαδικτύου.
Η χθεσινή συμφωνία εντάσσεται σε μια ευρύτερη πρωτοβουλία για την προσαρμογή των ενωσιακών κανόνων περί πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή εποχή. Τον Δεκέμβριο του 2018, οι συννομοθέτες της ΕΕ συμφώνησαν νέους κανόνες που διευκολύνουν τους ευρωπαϊκούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς να διαθέτουν ορισμένα προγράμματα σε ζωντανή ή ετεροχρονισμένη τηλεοπτική μετάδοση μέσω του διαδικτύου. Από την 1η Απριλίου 2018, οι Ευρωπαίοι που αγοράζουν ή γίνονται συνδρομητές σε ταινίες, αθλητικές εκπομπές, μουσική, ηλεκτρονικά βιβλία και παιχνίδια στο κράτος μέλος διαμονής τους μπορούν να έχουν πρόσβαση στο εν λόγω περιεχόμενο όταν ταξιδεύουν ή μένουν προσωρινά σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Μεταρρύθμιση των κανόνων περί πνευματικής ιδιοκτησίας: η Επιτροπή χαιρετίζει την υπερψήφιση εκσυγχρονισμένων κανόνων, κατάλληλων για την ψηφιακή εποχή, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
