Ανεπαρκής έρευνα θανάτου πολίτη από αστυνομικό κατά τη διάρκεια επιχείρησης κατά τρομοκρατικής επίθεσης

Ανεπαρκής έρευνα θανάτου πολίτη από αστυνομικό κατά τη διάρκεια επιχείρησης κατά τρομοκρατικής επίθεσης

Η υπόθεση αφορά τον θάνατο ενός άντρα ο οποίος φέρεται μαζί με συνεργό του, και οι δύο μέλη του PKK, να έχουν οργανώσει τρομοκρατικό χτύπημα σε εμπορικό κέντρο της χώρας. Η αστυνομία αφού εντόπισε τα ίχνη τους και κατά τη διαδικασία καταδίωξης τους πυροβόλησε έναν εξ αυτών, ο οποίος λίγες μέρες αργότερα κατέληξε. Στη συνέχεια ακολούθησε έρευνα, προκειμένου να διαλευκανθούν οι συνθήκες θανάτου, στην οποία παρενέβη και ο προσφεύγων, πατέρας του θανόντος, με τον εισαγγελέα να ασκεί δίωξη για ανθρωποκτονία και κακή μεταχείριση σε τρεις αστυνομικούς. Στη δίκη που ακολούθησε, η απόφαση ήταν αθωωτική καθώς κρίθηκε ότι ο αστυνομικός βρίσκονταν σε κατάσταση νόμιμης άμυνας. 

Ο προσφεύγων παραπονέθηκε για τις συνθήκες θανάτου του γιου του καθώς και για την αναποτελεσματικότητα της έρευνας που ακολούθησε, κατά παραβίαση του άρθρου 2. 

Αρχικά, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η εφαρμογή του άρθρου 2 προβλέπεται για τις περιπτώσεις εκείνες όπου η επιτρεπόμενη χρήση βίας μπορεί να οδηγήσει στη στέρηση της ζωής, υπογραμμίζοντας ότι η ασκούμενη βία δεν πρέπει να ξεπερνά το όριο του απολύτως απαραίτητου. Αξιολογώντας την εισαγγελική έρευνα και την μετέπειτα δίκη, το Δικαστήριο διαπίστωσε πως δεν καταβλήθηκε προσπάθεια εκ μέρους του εισαγγελέα προκειμένου ο τόπος τέλεσης του εγκλήματος να διαφυλαχθεί ακέραιος ώστε να αξιολογηθούν όλα τα στοιχεία επί αυτού. Ως εκ τούτου, οι τέσσερις αστυνομικοί που έφθασαν στον τόπο πριν τους ειδικούς ερευνητές δεν μπορούν να θεωρηθούν αμερόληπτοι, καθώς απομάκρυναν βασικά στοιχεία, πράξη που όχι μόνο πλήττει την ακεραιότητα του συνόλου της ποινικής έρευνας αλλά επίσης έθεσε σημαντικά στοιχεία σε κίνδυνο μόλυνσης ή καταστροφής. Επίσης, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το όπλο που βρέθηκε στον τόπο του εγκλήματος δεν εξετάστηκε, γεγονός που δημιουργεί βάσιμες αμφιβολίες ως προς την τυχόν ανάμειξη του θανόντος και στο κατά πόσο ο ίδιος επιτέθηκε ώστε να δεχθεί την αμυντική πράξη του αστυνομικού. 

Μία ακόμη σοβαρή παράλειψη ήταν ότι το όπλο με το οποίο φέρεται να αμύνθηκε ο αστυνομικός δεν εξετάστηκε ποτέ, αίτημα που υποβλήθηκε και από τον προσφεύγοντα και στο οποίο δεν δόθηκε απάντηση από το ποινικό δικαστήριο, ενώ δεν προκύπτει η θέση σε διαθεσιμότητα του αστυνομικού, κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας. Επιπλέον, το Δικαστήριο έδωσε έμφαση στην καθυστέρηση ανάκρισης τόσο του αστυνομικού που προκάλεσε τον θάνατο όσο και των υπολοίπων που είχαν εμπλοκή στο επίμαχο περιστατικό, γεγονός που υποδηλώνει σοβαρή αδυναμία συμμόρφωσης με τις αρχές μίας αποτελεσματικής έρευνας και καταλήγει να υποδηλώνει μία προτίμηση των δικαστικών αρχών προς τις πληροφορίες που παρείχαν οι αστυνομικές εκθέσεις, χωρίς περαιτέρω επιβεβαίωση και έρευνα. Τέλος, διαπιστώθηκε πως δεν καταβλήθηκε η απαραίτητη προσπάθεια προκειμένου να διατηρηθούν ως αποδεικτικό μέσο τα ρούχα που φορούσε ο θανών, και με βάση τα οποία, σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση, θα μπορούσε να διαπιστωθεί η απόσταση από την οποία έγινε ο πυροβολισμός και να επιβεβαιωθεί ή να απορριφθεί ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι ο γιος του πυροβολήθηκε από κοντινή απόσταση και χωρίς προηγούμενη ανταλλαγή πυροβολισμών. 

Με βάση τα ως άνω στοιχεία, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι τόσο η ποινική έρευνα όσο και η επακολουθείσα δίκη, ήταν προδήλως ανεπαρκείς με αποτέλεσμα να εγείρουν πλήθος ερωτημάτων, καθιστώντας μη δυνατή την εξαγωγή συμπεράσματος γύρω από τα πραγματικά περιστατικά που οδήγησαν στον θάνατο του γιου του προσφεύγοντος. Κατά συνέπεια, η Κυβέρνηση δεν απέδειξε ότι ο θάνατος του γιου του προσφεύγοντος συνιστούσε μία πράξη επιβολής στο μέτρο του απολύτως αναγκαίου, και για τον λόγο αυτό υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2 υπό το ουσιαστικό και διαδικαστικό σκέλος. 

Επιμέλεια: Γεωργία Αρχοντή / Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις

Για τη σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μπορείτε να ανατρέξετε στον ακόλουθο σύνδεσμο.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι τόσο η ποινική έρευνα όσο και η επακολουθείσα δίκη, ήταν προδήλως ανεπαρκείς με αποτέλεσμα να εγείρουν πλήθος ερωτημάτων, καθιστώντας μη δυνατή την εξαγωγή συμπεράσματος γύρω από τα πραγματικά περιστατικά που οδήγησαν στον θάνατο του γιου του προσφεύγοντος.