Ειδικοί εκπρόσωποι ανώνυμης εταιρείας – υπ’ αριθμόν 189 / 2018 απόφαση Δ’ Τμήματος ΑΠ.

Ειδικοί εκπρόσωποι ανώνυμης εταιρείας – υπ’ αριθμόν 189 / 2018 απόφαση Δ’ Τμήματος ΑΠ.

Κατά τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 31 του ν. 3604/2007 περί ανωνύμων εταιρειών, προβλέπεται η δυνατότητα διορισμού ειδικών εκπροσώπων σε περίπτωση εταιρικής αγωγής.  Οι ειδικοί εκπρόσωποι έχουν ως μοναδική αποστολή την ορθή διεξαγωγή της δίκης κατά των υπαίτιων μελών του διοικητικού συμβουλίου, ενώ, κατά τα λοιπά, η διοίκηση της εταιρείας εξακολουθεί να ασκείται από το διοικητικό συμβούλιο. Οι εκπρόσωποι αυτοί, συνεπώς, δεν υποκαθιστούν το διοικητικό συμβούλιο, αλλά έχουν την ειδική και αποκλειστική αρμοδιότητα μόνο για την άσκηση της εταιρικής αγωγής και τη διεξαγωγή της σχετικής δίκης, αποτελώντας όργανο της ανώνυμης εταιρείας στη συγκεκριμένη μόνο περίπτωση.

Περαιτέρω, η αντικατάστασή τους υπόκειται, κατ’ αρχήν, στην ουσιαστικού δικαίου ρύθμιση της διάταξης του άρθρου 786 παρ. 3 εδάφ. α’ ΚΠολΔ, κατά την οποία, αυτή επιτρέπεται μετά από αίτηση στο δικαστήριο μόνο για σπουδαίους λόγους. Σπουδαίος λόγος που δικαιολογεί τη δικαστική παρέμβαση για την αντικατάσταση των ειδικών εκπροσώπων συντρέχει σε δύο κυρίως περιπτώσεις: α) είτε εφόσον δεν εκτελούν ή εκτελούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους στο συγκεκριμένο έργο που δεσμευτικά τους έχει ανατεθεί, ήτοι η εμπρόθεσμη άσκηση της ηθελημένης από τη γενική συνέλευση ή αντίστοιχα από τη μειοψηφία του 1/10 εταιρικής αγωγής και η διεξαγωγή του δικαστικού αγώνα με την επιμέλεια που επιβάλλεται στις συναλλαγές, υπό τις συγκεκριμένες εκάστοτε συνθήκες, ανεξάρτητα από το αν αιτία της δυσλειτουργίας αυτής είναι ή έλλειψη της απαιτούμενης ικανότητας ή ο δόλος και β) είτε εφόσον δημιουργείται κίνδυνος για τα συμφέροντα της εταιρείας, όταν οι ειδικοί εκπρόσωποι είναι ευθέως φορείς συγκρουόμενων προς τα συμφέροντα της εταιρείας δικών τους συμφερόντων ή είναι δεκτικοί πίεσης και ελέγχου από φορείς συμφερόντων που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της εταιρείας.

Ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη και το ότι η προαναφερόμενη διάταξη του άρθρου 786 παρ. 3 ΚΠολΔ είναι, από πλευράς περιεχομένου, ανάλογη με εκείνη του άρθρου 778 εδάφ. β’ ΑΚ, κατά την οποία “σε περίπτωση διαφωνίας ο εκκαθαριστής διορίζεται ή αντικαθίσταται από το δικαστήριο με αίτηση ενός από τους εταίρους και η αντικατάσταση γίνεται μόνο για σπουδαίους λόγους”, ως σπουδαίος λόγος μπορεί, επίσης, να θεωρηθεί και κάθε γεγονός, από το οποίο προκύπτει ότι η διατήρηση του ειδικού εκπροσώπου δεν εξασφαλίζει την ομαλή και απρόσκοπτη διεξαγωγή του συγκεκριμένου έργου που έχει αναλάβει και δημιουργεί φόβους σοβαρών ζημιών στα συμφέροντα της εταιρείας και των μετόχων της ή από το οποίο προκύπτει ότι η εξακολούθηση της διαχειριστικής εξουσίας του αποβαίνει μη ανεκτή, κατά την καλή συναλλακτική πίστη και τα χρηστά ήθη, από την πλευρά της εταιρείας.

Ο σπουδαίος λόγος μπορεί να αναφέρεται και στις σχέσεις του ειδικού εκπροσώπου με εκείνον που ζητεί την αντικατάστασή του. Στην τελευταία περίπτωση ανήκει και η μεταξύ του ειδικού εκπροσώπου και των μετόχων εχθρότητα, ακόμη και από λόγους άσχετους προς την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου που έχει ανατεθεί στον ειδικό εκπρόσωπο, καθώς και η δικαιολογημένη δυσπιστία μετόχων της εταιρείας ως προς το πρόσωπό του, η οποία μπορεί να ανάγεται είτε σε ενέργειές του από τις οποίες δημιουργήθηκε ένταση και εύλογη αμφιβολία για την ομαλή και καλή διενέργεια του εν λόγω έργου είτε σε πιθανολογούμενη μονομερή προστασία των συμφερόντων κάποιου ή κάποιων από τους μετόχους και, βέβαια, και η ύπαρξη διαφωνιών και διενέξεων μεταξύ των παραπάνω προσώπων, εξαιτίας των οποίων καθίσταται αδύνατη ή δυσχερής η πραγματοποίηση του έργου του ειδικού εκπροσώπου (πρβλ. ΑΠ 1274/2001, ΑΠ 1363/1998).

Επιμέλεια : Κωνσταντίνος Σπανός / Επιστημονικός συνεργάτης e-Θεμις

Αφού λυθεί η εταιρία η εκκαθάριση, αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, ενεργείται από όλους τους εταίρους μαζί ή από εκκαθαριστή που έχει διοριστεί με ομόφωνη απόφαση όλων. Σε περίπτωση διαφωνίας ο εκκαθαριστής διορίζεται ή αντικαθίσταται από το δικαστήριο με αίτηση ενός από τους εταίρους και η αντικατάσταση γίνεται μόνο για σπουδαίους λόγους.