Ευθύνη εργοδότη για πράξεις ή παραλείψεις του εργολάβου κατά την εκτέλεση του έργου, υπ’ αριθμ.1188/ 2018 απόφαση Στ’ Τμήματος ΑΠ
Υποχρέωση προς ενέργεια απορρέει και από τη διάταξη του άρθρου 662 ΑΚ, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται στον εργοδότη να λαμβάνει κάθε πρόσφορο μέτρο πρόνοιας, χάριν προστασίας της ζωής ή της υγείας του εργαζόμενου. Κατά το άρθρο 298 ΑΚ, ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ συμπεριφοράς και αποτελέσματος συνίσταται στο ότι η πράξη ή η παράλειψη είναι πρόσφορη προς παραγωγή της ζημίας, δηλαδή έχει την τάση, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, να την επιφέρει και, επιπλέον, σε συγκεκριμένη περίπτωση, είναι αυτή που πράγματι την επέφερε.
Η ζημία ή αναλόγως η ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη ενδέχεται να οφείλονται και σε αδικοπρακτική συμπεριφορά του προστηθέντος, δηλαδή του προσώπου που με τη βούληση κάποιου άλλου, χαρακτηριζόμενου ως προστήσαντος, παρέχει σ’ αυτόν, διαρκώς ή ευκαιριακά, υπηρεσίες διεκπεραίωσης των υποθέσεών του ή προώθησης των οποιωνδήποτε συμφερόντων του, εφόσον ενεργεί υπό τον έλεγχό του ή έστω υπό την επίβλεψή του, με την έννοια ότι δεν απαιτούνται οπωσδήποτε ειδικές δεσμευτικές εντολές, αλλά αρκούν και γενικές οδηγίες στο πλαίσιο χαλαρής εξάρτησης, που επιτρέπουν μια γενική εποπτεία. Εφόσον αυτό συμβαίνει, θεμελιώνεται η κατά το άρθρο 922 ΑΚ αντικειμενική ευθύνη του προστήσαντος για τις ζημίες που παράνομα και υπαίτια προκάλεσε ο προστηθείς, με τον οποίο συνευθύνεται εις ολόκληρο, όπως αυτό συνάγεται από τις διατάξεις των άρθρων 481, 486 και 926 ΑΚ.
Συνεπώς, ο εργοδότης είναι ανεύθυνος για τις υπαίτιες και παράνομες πράξεις ή παραλείψεις του εργολάβου ή των υπ’ εκείνου προστηθέντων προσώπων κατά την εκτέλεση του έργου. Στην περίπτωση, όμως, που ο εργοδότης έχει επιφυλάξει για τον εαυτό του τη διεύθυνση και επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου, ο εργολάβος έχει υποχρέωση να υπακούει στις οδηγίες του και θεωρείται ως προστηθείς του εργοδότη (ΑΠ1048/2018).
Από τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το άρθρο 16 του ν. 551/ 1915 συνάγεται ότι επί εργατικού ατυχήματος οφείλεται χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη (ΑΚ 299, 932), όταν συντρέχουν οι όροι της αδικοπραξίας. Για τον προσδιορισμό της “εύλογης” χρηματικής ικανοποίησης, το δικαστήριο πρέπει να λαμβάνει υπόψη, εκτός από τα λοιπά προσδιοριστικά στοιχεία και το τυχόν συντρέχον πταίσμα του παθόντος, που συνεκτιμάται με τις λοιπές περιστάσεις (ΑΠ 1524/2005).
Επί οικοδομικών εν γένει εργασιών, πταίσμα του εργοδότη ή των προστηθέντων αυτού θεμελιώνεται και από τη μη τήρηση των διατάξεων (προεχόντως) του π.δ. 778/1980 “περί των μέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών”, του π.δ. 1073/1981 “εργασίες αρμοδιότητας πολιτικού μηχανικού - μέτρα ασφαλείας”, του ν. 1396/1983 “υποχρεώσεις λήψης και τήρησης των μέτρων ασφαλείας στις οικοδομές και λοιπά ιδιωτικά τεχνικά έργα” και του π.δ. 305/1996, σκοπός του οποίου, κατά το άρθρο 1 παρ.1 αυτού, είναι η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας περί υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων προς τις διατάξεις της οδηγίας 92/57/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 24-6-1992 “σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια”.
Επιμέλεια: Καρανάσου Κέλλυ / Επιστημονική Συνεργάτις e-Θέμις
Στην περίπτωση όπου ο εργοδότης έχει επιφυλάξει για τον εαυτό του τη διεύθυνση και επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου, ο εργολάβος έχει υποχρέωση να υπακούει στις οδηγίες του και θεωρείται ως προστηθείς του εργοδότη
