Ιδιόγραφη διαθήκη- υπ’ αριθμ. 405/2018 απόφαση Α1’ Τμήματος ΑΠ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 1721 παρ. 1 εδ. α ΑΚ, η ιδιόγραφη διαθήκη γράφεται ολόκληρη με το χέρι του διαθέτη, χρονολογείται και υπογράφεται από αυτόν. Από τη διάταξη αυτή και το συνδυασμό της με τη διάταξη του άρθρου 1718 του ίδιου Κώδικα, με την οποία ορίζεται ότι διαθήκη, για τη σύνταξη της οποίας δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 1719 έως 1757 είναι άκυρη, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, προκύπτει ότι αν λείπει το στοιχείο αυτό της ιδιόγραφης διαθήκης, δηλαδή της γραφής της εξ ολοκλήρου με το χέρι του διαθέτη, τότε η διαθήκη αυτή είναι άκυρη. Επομένως, αν στη διαθήκη περιληφθεί φράση ή και απλή λέξη γραμμένη με χέρι τρίτου προσώπου και όχι του διαθέτη, όπως επίσης αν διαγραφεί λέξη ή φράση του κειμένου της διαθήκης από χέρι άλλου, εκτός από αυτό του διαθέτη, η διαθήκη είναι άκυρη στο σύνολό της, υπό δύο όρους, α) ότι αυτό που γράφτηκε με το ξένο χέρι, είτε κατά την κατάρτιση της διαθήκης είτε μετά, έγινε με τη γνώση και τη συναίνεση του διαθέτη, η δε παρεμβολή του ξένου χεριού, χωρίς τη γνώση τούτου, δε μπορεί να βλάψει το υπόλοιπο περιεχόμενο της διαθήκης, β) ότι αυτό που γράφτηκε με το ξένο χέρι αποτελεί μέρος του κειμένου της διαθήκης, διαφορετικά δεν βλάπτεται το λοιπό περιεχόμενο αυτής (ΑΠ 1336/2009). Η υπογραφή, όπως υποδηλώνει και η λέξη, τίθεται με ποινή ακυρότητας στο τέλος της διαθήκης, γιατί πρέπει να καλύπτει με το κύρος της όλο το περιεχόμενο της διαθήκης και να σημαίνει το πέρας αυτής. Η υπογραφή, που τίθεται στην αρχή ή στο μέσο του περιεχόμενου της διαθήκης, δεν είναι σύμφωνη με τους όρους του νόμου και έχει ως συνέπεια να είναι άκυρη ολόκληρη η διαθήκη. Εάν όμως η διαθήκη είναι πολυσέλιδη αρκεί η υπογραφή του τελευταίου φύλου, εφόσον βέβαια το κείμενο είναι ενιαίο. Δεν είναι δε αναγκαίο η υπογραφή του διαθέτη να απέχει ένα στίχο από την τελευταία λέξη του κειμένου της διαθήκης του, αφού ενότητα και αλληλουχία της υπογραφής του διαθέτη προς το περιεχόμενο της διαθήκης μπορεί να υπάρχει ακόμη και αν το ενδιάμεσο διάστημα είναι πολύ μεγαλύτερο, με συνέπεια εκ τούτου να μη δημιουργείται ακυρότητα. Επίσης δεν βλάπτει αν η υπογραφή προηγείται απλώς της χρονολογίας, αφού στον πρακτικό βίο η θέση αυτών εναλλάσσεται, αρκεί και πάλι η υπογραφή να τελεί σε τέτοια εξωτερική αλληλουχία προς την χρονολογία ώστε να καλύπτει και αυτήν με το κύρος της.
Στην υπό κρίση περίπτωση, η παρεμβληθείσα προσθήκη έγινε από τον σύζυγο της διαθέτιδος εν αγνοία και χωρίς τη συναίνεση της τελευταίας, δεδομένου ότι κατά το χρόνο που έλαβε χώρα η παρεμβολή, η διαθέτης δεν είχε συνείδηση των πραττομένων και ως εκ τούτου ούτε γνώριζε την παρεμβολή ούτε μπορούσε να συναινέσει σ’ αυτήν, με συνέπεια κατά το μέρος που η διαθήκη γράφτηκε με το χέρι της διαθέτιδος να είναι έγκυρη. Από το παρεμβληθέν από το σύζυγο της διαθέτιδος κείμενο δεν βλάπτεται το λοιπό περιεχόμενο αυτής, ενώ το παρεμβληθέν αυτό κείμενο λογίζεται ως μη γεγραμμένο.
Επιμέλεια: Βασιλική Γεωργίου / Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις
Η ιδιόγραφη διαθήκη γράφεται ολόκληρη με το χέρι του διαθέτη, χρονολογείται και υπογράφεται απ' αυτόν.
