Σύλληψη και προσωρινή κράτηση χωρίς δικαστικό ένταλμα

Σύλληψη και προσωρινή κράτηση χωρίς δικαστικό ένταλμα

Ο προσφεύγων, ο οποίος υπηρετούσε ως Υφυπουργός Δικαιοσύνης στην Ουκρανία την επίμαχη περίοδο, με επιστολή του προς την κρατική επιχείρηση Naftogaz, πρότεινε την παράταση συμφωνίας για παροχή νομικών υπηρεσιών από την εταιρία Magisters Ltd, της οποίας υπήρξε εταίρος, και παρακάμπτοντας με τον τρόπο αυτό την διαδικασία υποβολής προσφορών. Το ζήτημα απασχόλησε τις εισαγγελικές αρχές, οι οποίες διεξήγαγαν έρευνα και κατέληξαν στην απαγγελία κατηγοριών σε βάρος του αιτούντος, καθώς προέκυψε ότι παράκαμψε το Υπουργείο Δικαιοσύνης κατά την υπογραφή της επιστολής, γεγονός που επέφερε σημαντική ζημία στον κρατικό προϋπολογισμό. Τον Δεκέμβρη του 2010, ο προσφεύγων εμφανίστηκε ενώπιον του ανακριτή και κατόπιν τέθηκε σε κράτηση. Τον ίδιο μήνα του απαγγέλθηκαν και επίσημα κατηγορίες και η προσωρινή κράτηση παρέμεινε σε ισχύ. Τον Φεβρουάριο του 2011 αφέθηκε ελεύθερος υπό τον όρο να μην διαφύγει. 

Ο προσφεύγων διαμαρτύρεται ότι στέρηση της ελευθερίας του παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια καθώς και το δικαίωμα σε δίκη εντός εύλογου χρονικού διαστήματος ή απελευθέρωση εν αναμονή της δίκης, όπως κατοχυρώνονται από το άρθρο 5§§1 και 3 της Σύμβασης. 

Κατά το Δικαστήριο, αιτιολογία για την σύλληψη του προσφεύγοντος μέχρι την απαγγελία κατηγοριών σε βάρος του, αποτέλεσε η ύπαρξη μαρτύρων που τον αναγνώρισαν ως δράστη. Ωστόσο, η απουσία αμφισβήτησης αναφορικά με τα πραγματικά περιστατικά, καθιστά την αναφορά αυτή αόριστη. Επιπλέον, το επίμαχο γεγονός είχε λάβει χώρα πριν από ένα χρόνο και δέκα μήνες, με αποτέλεσμα να μην παρίσταται επείγουσα ανάγκη που να καθιστά αναγκαία την σύλληψη κατά την προκαταρκτική διαδικασία. Όσον αφορά την εξακολούθηση της σύλληψης, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η αιτιολογία του επιληφθέντος δικαστηρίου ήταν ασαφής και η παράταση αποφασίστηκε προκειμένου οι ανακριτικές αρχές να τεκμηριώσουν επαρκώς το αίτημα τους για παράταση της κράτησης, ενώ από το φάκελο της υπόθεσης δεν προέκυπταν επαρκείς ενδείξεις για το αίτημα αυτό. Συνεπώς, κατά την ως άνω περίοδο δεν τηρήθηκαν οι δεσμεύσεις του άρθρου 5§1. 

Ως προς το ζήτημα της προσωρινής κράτησης, το Δικαστήριο διαπίστωσε πως η συλλογιστική των εθνικών αρχών ήταν αυθαίρετη. Αρχικά, δεν μπόρεσαν να αποδείξουν την απουσία του προσφεύγοντος από την οικία του εφόσον αυτή δεν ήταν γνωστή στις αρχές. Επίσης, τα αιτήματα του ανακριτή για συνάντηση, υπό την απουσία ποινικής έρευνας, δεν μπορούν να θεωρηθούν δεσμευτικά για τον προσφεύγοντα. Τέλος, οι συχνές έξοδοι από τη χώρα δεν μπορούν να θεωρηθούν ως προσπάθειες διαφυγής δεδομένου ότι συνέβησαν πριν την έναρξη ποινικής έρευνας σε βάρος του. Επιπλέον, το Δικαστήριο επισήμανε την αποτυχία των αρχών να απαντήσουν στο επιχείρημα του προσφεύγοντος ότι η συμπεριφορά του κατά την προκαταρκτική έρευνα ήταν ενδεικτική της ετοιμότητας του να βοηθήσει στην διεξαγωγή της έρευνας, ενώ δεν παρείχαν κανένα ικανοποιητικό στοιχείο που να αποδεικνύει ότι εξέτασαν κάποιο λιγότερο επεμβατικό – ως προς την ελευθερία του προσφεύγοντος – μέτρο, αντί αυτού της προσωρινής κράτησης. Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο έκρινε πως δεν τηρήθηκαν οι εγγυήσεις του άρθρου 5§3.    

Επιμέλεια: Γεωργία Αρχοντή / Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις

Για τη σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μπορείτε να ανατρέξετε στον ακόλουθο σύνδεσμο.

Όσον αφορά την εξακολούθηση της σύλληψης, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η αιτιολογία του επιληφθέντος δικαστηρίου ήταν ασαφής και η παράταση αποφασίστηκε προκειμένου οι ανακριτικές αρχές να τεκμηριώσουν επαρκώς το αίτημα τους για παράταση της κράτησης, ενώ από το φάκελο της υπόθεσης δεν προέκυπταν επαρκείς ενδείξεις για το αίτημα αυτό.