Προσβολή της προσωπικότητας – υπ’ αριθμ. 97/2018 απόφαση Α2 Τμήματος ΑΠ
Από τις διατάξεις των άρθρων 57, 59, 299, 914, 920, 330 εδ. β’ και 932 του Α.Κ. συνάγεται ότι σε περίπτωση προσβολής της προσωπικότητας φυσικού προσώπου ή της φήμης νομικού προσώπου από παράνομη και υπαίτια πράξη του προσβάλλοντος μπορεί να επιδικαστεί χρηματική ικανοποίηση, αν εξαιτίας της πράξης αυτής επήλθε οποιαδήποτε προσβολή στη φήμη ή στη προσωπικότητα του προσώπου. Επί προσβολής της προσωπικότητας και εφόσον αυτή είναι παράνομη, ο νόμος καθιερώνει, αντικειμενική ευθύνη του προσβάλλοντος μόνο ως προς την αξίωση για την άρση της προσβολής, ενώ για την αξίωση αποζημίωσης καθώς και για τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του ζημιωθέντος, απαιτείται, επιπλέον, η προσβολή να είναι και υπαίτια (από δόλο ή αμέλεια).
Εξάλλου, παράνομη είναι η συμπεριφορά που αντίκειται σε απαγορευτικό ή επιτακτικό κανόνα δικαίου, ο οποίος προστατεύει συγκεκριμένο συμφέρον του ζημιωθέντος, μπορεί δε να συνίσταται είτε σε θετική ενέργεια είτε σε παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας από διάταξη νόμου, από προηγούμενη συμπεριφορά του δράστη, από υπάρχουσα έννομη σχέση μεταξύ αυτών, από την καλή πίστη, ή, τέλος, να ασκείται υπό περιστάσεις που καθιστούν την άσκηση ενός δικαιώματος καταχρηστική, σύμφωνα με το άρθρο 281 του Α.Κ. ή το άρθρο 25 παρ. 3 του Συντάγματος. Προσβολή της προσωπικότητας συντελείται με οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη τρίτου, με την οποία διαταράσσεται η κατάσταση που υπάρχει σε μια ή περισσότερες εκφάνσεις της σωματικής, ψυχικής, πνευματικής, και κοινωνικής ατομικότητας του προσβαλλόμενου, αφού τα έννομα αυτά αγαθά δεν αποτελούν αυτοτελή δικαιώματα, αλλά επί μέρους εκδηλώσεις του ενιαίου δικαιώματος της προσωπικότητας. Τέτοια προστατευόμενα αγαθά είναι, μεταξύ άλλων, η τιμή, δηλαδή η ηθική αξία και υπόληψη, η κοινωνική αξία δηλαδή κάθε ανθρώπου, η ψυχική υγεία και ο συναισθηματικός του κόσμος
Επιπροσθέτως, και κατά πάγια νομολογία, για τις παράνομες ζημιογόνες πράξεις ή παραλείψεις οργάνου του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του δεν ενάγονται προς αποζημίωση το ίδιο το Δημόσιο ή το ν.π.δ.δ., αλλά ατομικά το όργανο που προκάλεσε τη ζημία, εφόσον βέβαια δεν έχει αποκλειστεί η προσωπική του ευθύνη, οπότε δημιουργείται διαφορά ιδιωτικού δικαίου και δικαιοδοσία να κρίνουν τη διαφορά αυτή έχουν τα πολιτικά δικαστήρια. Κατ’ ακολουθίαν, και στη περίπτωση του άμισθου ή έμμισθου υποθηκοφύλακα, ο οποίος ασκεί δημόσια εξουσία, ευθύνη του Δημοσίου και κατ’ επέκταση διοικητική διαφορά δημιουργείται, κατ’ άρθρον 13 του Ν.Δ/τος 4201/1961, που τροποποίησε σιωπηρά το άρθρο 1345 του Α.Κ., μόνο για τις παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των έμμισθων υποθηκοφυλάκων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, ενώ σε ε κάθε άλλη περίπτωση δημιουργείται διαφορά ιδιωτικού δικαίου και αξιώνεται αποζημίωση ή (και) χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ατομικά από τον ίδιο τον υποθηκοφύλακα.
Τέλος, κατά τον προσδιορισμό του ποσού της αιτούμενης χρηματικής ικανοποίησης το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη κριτήρια όπως τον βαθμό πταίσματος του υποχρέου, το είδος και τη βαρύτητα της προσβολής, την ηλικία του δικαιούχου, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών, ενώ συνεκτιμάται και το τυχόν συντρέχον πταίσμα του δικαιούχου, ο δε καθορισμός του εύλογου αυτού χρηματικού ποσού για την ικανοποίηση του παθόντος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα ακραία λογικά όρια της διακριτικής του ευχέρειας.
Επιμέλεια: Αγγελική Μούζουλα / Επιστημονική Συνεργάτης e-Θέμις
Στην περίπτωση προσβολής της προσωπικότητας φυσικού προσώπου ή της φήμης νομικού προσώπου από παράνομη και υπαίτια πράξη του προσβάλλοντος μπορεί να επιδικαστεί χρηματική ικανοποίηση, αν εξαιτίας της πράξης αυτής επήλθε οποιαδήποτε προσβολή στη φήμη ή στη προσωπικότητα του προσώπου.
Source/ Author:areiospagos.gr
