Απόφαση υπ' αριθμ. 1011/2018 VI ΤμΕλΣυν - Σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων έργων
Από τις διατάξεις των άρθρων 28 και 57 της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008 (Α΄, 116) συνάγεται ότι η σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και, για το λόγο αυτό, εφαρμόζεται μόνον υπό τις καθοριζόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ειδικότερα, ως συμπληρωματικές εργασίες θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της και δ) το ποσό της συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης. Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση, μολονότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής. Οι περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης, δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη. Τέλος, η απόφαση του αρμόδιου οργάνου περί προσφυγής στην ανωτέρω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσης της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητάς της από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Με την προσβαλλόμενη Πράξη το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων εργασιών ως συμπληρωματικών, καθόσον ενόψει του διαρκούς σκοπού της αρχικής σύμβασης, που αφορά στην κάλυψη παγίων και διαρκών αναγκών συντήρησης υποδομών προς διασφάλιση της λειτουργικότητας και ασφάλειάς τους, δεν μπορεί να γίνει λόγος για τελειοποίηση αυτής ούτε για ολοκλήρωση του αντικειμένου της. Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα ορθώς αναφερόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη, δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι αντικείμενο της αρχικής σύμβασης είναι αφενός η τοποθέτηση συστημάτων αναχαίτισης οχημάτων (ΣΑΟ) σε θέσεις όπου δεν υπάρχουν καθόλου μεταλλικά στηθαία ασφαλείας και η τοποθέτηση ΣΑΟ προς αντικατάσταση των υφιστάμενων μεταλλικών στηθαίων ασφαλείας παλαιού τύπου (ΜΣΟ ή ΣΤΕ), αφετέρου η επισκευή, συντήρηση και αντικατάσταση των υφιστάμενων μεταλλικών στηθαίων ασφαλείας παλαιού τύπου και γενικά η αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών συντήρησης και αντικατάστασης κατεστραμμένων μεταλλικών στηθαίων ασφαλείας παλαιού τύπου και ΣΑΟ, που θα εντοπιστούν σε εξωτερικές οριογραμμές οδοστρωμάτων, σε πεζοδρόμια και γέφυρες, σε νησίδες κλπ κατά τη διάρκεια της εργολαβίας στο οδικό δίκτυο της Περιφέρειας αρμοδιότητας συντήρησης της Δ.Ε.Σ.Ε.. Επομένως, ο σκοπός της αρχικής σύμβασης είναι διαρκής, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνει αποσκοπούν στην πάγια και διαρκή ανάγκη να συντηρείται σταθερά το ανωτέρω οδικό δίκτυο και να αίρονται οι ανακύπτουσες φθορές, βλάβες και ανάγκες, ανεξάρτητα από την αιτία στην οποία οφείλονται (φυσικά φαινόμενα ή ανθρώπινες ενέργειες και τεχνικούς παράγοντες), ώστε να καθίσταται αυτό αδιαλείπτως λειτουργικό και ασφαλές.
Τούτων δοθέντων, οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης είναι αυτοτελείς και η σύμβαση αυτή δεν συμπληρώνει το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορά στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων - εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά τη λήξη του αρχικού έργου και την εξάντληση του συμβατικού του αντικειμένου. Ενόψει των ανωτέρω, βασίμως αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη η εν λόγω πλημμέλεια και ο προβαλλόμενος με τις υπό κρίση αιτήσεις ισχυρισμός ότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι στις εκτεταμένες βλάβες που προκλήθηκαν από τα ισχυρότατα πλημμυρικά φαινόμενα στην επίμαχη περιοχή πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελής, καθόσον για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης δεν αρκεί μόνο η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων αλλά απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά όλες οι εκ του νόμου προβλεπόμενες προϋποθέσεις. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής συγγνωστώς ενήργησαν πρέπει να απορριφθεί, κατά το μέρος που προβάλλεται από την δεύτερη αιτούσα προεχόντως ως απαράδεκτος, καθόσον σε επίκληση συγγνωστής πλάνης ως προς τη νομιμότητα διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης νομιμοποιείται μόνο η αναθέτουσα αρχή, ενώ κατά το μέρος που προβάλλεται από την Περιφέρεια ως αβάσιμος καθόσον, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο, η αναθέτουσα αρχή τελούσε σε γνώση της επίμαχης πλημμέλειας σε συμβάσεις με παρόμοιο περιεχόμενο, των οποίων κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή τους.
Η σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών
Source/ Author:www.elsyn.gr
