Ευθύνη ν.π.δ.δ. σε αποζημίωση και προϋποθέσεις- Α' ΣΤΕ 15/2018

Ευθύνη ν.π.δ.δ. σε αποζημίωση και προϋποθέσεις- Α' ΣΤΕ 15/2018

Κατά την έννοια των διατάξεων 105 και 106 ΕισΝΑΚ ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξεως ή από τη μη νόμιμη παράλειψη εκδόσεως τέτοιας πράξεως, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (βλ. ΣτΕ 4133/2011 7μ., 424, 1219/2012, 1184, 1398, 1810/2013, 523, 2429, 3793/2014). Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξεως, παραλείψεως ή υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου ή του ν.π.δ.δ. χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του. Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημιώσεως είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξεως ή παραλείψεως ή υλικής ενέργειας ή παραλείψεως υλικής ενέργειας του δημοσίου οργάνου και της ζημίας που επήλθε.

Στη σκέψη 2 το Α’ Τμήμα του ΣτΕ επισημαίνει πως η κρίση περί του αν τα ανελέγκτως και κυριαρχικώς διαπιστωθέντα από το δικαστήριο της ουσίας πραγματικά περιστατικά επιτρέπουν το συμπέρασμα ότι η πράξη ή η παράλειψη μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενικά ως πρόσφορη αιτία του παραχθέντος αποτελέσματος υπόκειται στον αναιρετικό έλεγχο. Η περαιτέρω όμως κρίση του δικαστηρίου της ουσίας περί του ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η πράξη ή παράλειψη αποτέλεσε ή δεν αποτέλεσε την αιτία του επιζήμιου αποτελέσματος δεν υπόκειται στον αναιρετικό έλεγχο (ΣτΕ 3124/2011, 1219, 3595, 3736, 4100/2012, 1184/2013, 523, 2429/2014).

Η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, επήλθε ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη καθώς και ο προσδιορισμός από αυτό του ύψους της χρηματικής ικανοποιήσεως (932 ΑΚ) δεν υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο, δοθέντος ότι σχηματίζεται από την εκτίμηση πραγματικών περιστατικών και χωρίς υπαγωγή του πορίσματος σε νομική έννοια, ώστε να μπορεί να νοηθεί εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου. Κατ’ εξαίρεση, ο προσδιορισμός του ύψους της χρηματικής ικανοποιήσεως που καθορίζεται από το δικαστήριο της ουσίας υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο για παράβαση της διατάξεως του άρθρου 932 του Α.Κ., μόνο αν κριθεί ότι το δικαστήριο αυτό υπερέβη τα άκρα όρια της διαγραφόμενης από την εν λόγω διάταξη εξουσίας του .

Ως προς τα πραγματικά περιστατικά, το διοικητικό εφετείο κατέληξε στις κρίσεις του ότι οι ιατροί του αναιρεσείοντος νοσοκομείου δεν επέδειξαν, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, την απαιτούμενη επιμέλεια και δεν προσέφεραν στην ασθενή ιατρική συνδρομή σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής επιστήμης, καθώς και ότι υπήρξε αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των παράνομων ενεργειών και παραλείψεων των ιατρών του αναιρεσείοντος νοσοκομείου και του επισυμβάντος θανάτου της αδελφής των αναιρεσιβλήτων, αφού έλαβε υπόψη του όλα τα στοιχεία του φακέλου, μεταξύ των οποίων και αυτά που επικαλείται το αναιρεσείον με τον προαναφερθέντα λόγο αναιρέσεως.  Η εκτίμηση δε των στοιχείων αυτών από το δικαστήριο της ουσίας δεν ελέγχεται κατ’ αναίρεση. Το Συμβούλιο της Επικρατείας απεφάνθη πως οι ανωτέρω κρίσεις παρίστανται, κατ’ αρχήν, νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένες (σκέψη 13).

Ο λόγος ως προς τον καθορισμό του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης είναι επαρκώς αιτιολογημένος , διότι το κοινωφελές έργο και η οικονομική κατάσταση του αναιρεσείοντος νοσοκομείου δεν αποτελούν, κατ’ αρχήν, νόμιμα στοιχεία μειωτικά του ύψους της χρηματικής ικανοποιήσεως (Σ.τ.Ε. 2579/2006, 1243/2010, 868/2011, 1219/2012).

Απορρίφθηκε η αίτηση αναίρεσης του νοσοκομείου κατά της υπ' αριθμό 1231/2009 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.