ΕΔΔΑ: «Παραβίαση λόγω κακομεταχείρισης αγοριού σε νηπιαγωγείο»

ΕΔΔΑ: «Παραβίαση λόγω κακομεταχείρισης αγοριού σε νηπιαγωγείο»

Με την απόφαση της 7^ης Μαρτίου 2017, στην υπόθεση V.K. κατά Ρωσίας (Αριθμός προσφυγής 68059/13), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που απαγορεύει την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

Ως προς τα γεγονότα, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι όταν πήγαινε σε δημόσιο νηπιαγωγείο, σε ηλικία τεσσάρων ετών, είχε δεχθεί κακομεταχείριση από εκπαιδευτικούς που εργάζονταν εκεί. Αρκετές φορές τον κλείδωναν στις τουαλέτες σε απόλυτο σκοτάδι και τον απειλούσαν ότι θα φαγωθεί από αρουραίους, τον ανάγκαζαν να σταθεί στο λόμπι φορώντας μόνο το εσώρουχό του και με τα χέρια του επάνω για παρατεταμένες χρονικές περιόδους, ενώ σε μία περίπτωση είχαν φτάσει στο σημείο να δέσουν το στόμα και τα χέρια του με κολλητική ταινία. Επιπλέον, του είχαν χορηγήσει οφθαλμικές σταγόνες με τη βία, χωρίς τη συναίνεσή του ή κάποια συνταγή γιατρού, ενώ τον απειλούσαν ότι αν παραπονιόταν στους γονείς του θα υποβαλλόταν σε περαιτέρω τιμωρία. Ο προσφεύγων κατήγγειλε, μεταξύ άλλων, ότι η έρευνα, σχετικά με τους ισχυρισμούς του για την κακομεταχείριση που είχε υποστεί (από τους δασκάλους του δημόσιου νηπιαγωγείου), ήταν αναποτελεσματική.

Σχετικά με την “ουσιαστική πτυχή” του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, οφείλουμε να σταθούμε στα παρακάτω. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι ο προσφεύγων απέδειξε επαρκώς ότι είχε υποστεί κακομεταχείριση από το προσωπικό του νηπιαγωγείου του. Δεδομένης της εξαιρετικά νεαρής ηλικίας του προσφεύγοντος κατά το χρόνο που έλαβαν χώρα τα γεγονότα, το γεγονός ότι η κακομεταχείριση συνεχίστηκε για αρκετές εβδομάδες και ότι πολλά χρόνια αργότερα συνέχισε να υποφέρει από μια μορφή μετα-τραυματικής νευρολογικής διαταραχής, και με δεδομένο επίσης ότι οι πράξεις διαπράχθηκαν από τους εκπαιδευτικούς ενώ κατείχαν μια θέση εξουσίας και ελέγχου, το σωρευτικό αποτέλεσμα των πράξεων κακοποίησης κατέστησε πράγματι τη μεταχείριση ως απάνθρωπη και εξευτελιστική κατά την έννοια του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.

Όσον αφορά τις κρατικές ευθύνες για την κακομεταχείριση, στο υπό κρίση ζήτημα, ένα δημόσιο νηπιαγωγείο παρείχε μια δημόσια υπηρεσία και είχε πολύ ισχυρούς θεσμικούς και οικονομικούς δεσμούς με το κράτος, ενώ η εκπαιδευτική και η οικονομική ανεξαρτησία του ήταν σημαντικά περιορισμένες από τις κρατικές ρυθμίσεις και την τακτική κρατική επιθεώρηση. Σύμφωνα με το ρωσικό δίκαιο η ευθύνη του νηπιαγωγείου, καθώς και μέσα από αυτήν η ευθύνη του κράτους, στοιχειοθετείται από τις πράξεις ή τις παραλείψεις των εκπαιδευτικών που διαπράχθηκαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Οι παράγοντες αυτοί ήταν αρκετοί για να διαπιστωθεί ότι, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, οι εκπαιδευτικοί των δημόσιων ή δημοτικών παιδικών σταθμών θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως κρατικοί υπάλληλοι. Ο προσφεύγων είχε υποστεί κακομεταχείριση, ενώ ήταν στην αποκλειστική επιμέλεια του δημόσιου νηπιαγωγείου που, υπό κρατική εποπτεία, εκπλήρωνε τη δημόσια υπηρεσία της φροντίδας και της εκπαίδευσης των μικρών παιδιών υπό το πνεύμα του σεβασμού και της προστασίας της υγείας και της ευημερία τους. Η απάνθρωπη μεταχείριση έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου από τους δασκάλους, ενώ ανταποκρίνονταν στην υποχρέωσή τους για τη φροντίδα του παιδιού. Οι επίδικες πράξεις συνδέθηκαν με το ρόλο τους ως εκπαιδευτικών. Κατά συνέπεια, το κράτος έφερε την άμεση ευθύνη για τις παράνομες πράξεις.

Σχετικά με την “διαδικαστική πτυχή” του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι καθυστερήσεις στην εγχώρια έρευνα οδήγησαν στην παραγραφή των ποινικών διώξεων των εν λόγω εκπαιδευτικών.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ομόφωνα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ που απαγορεύει την απάνθρωπη μεταχείριση: α) κατά το «ουσιαστικό της σκέλος», λόγω της αποδεδειγμένης κακομεταχείρισης του προσφεύγοντος από εκπαιδευτικούς του δημόσιου νηπιαγωγείου, β) καθώς και σύμφωνα με το «δικονομικό της σκέλος», λόγω της αποτυχίας των αρχών να διερευνήσουν αποτελεσματικά τις καταγγελίες του προσφεύγοντα για κακομεταχείριση.

Παραβίαση άρθρου 3 της ΕΣΔΑ: Κακομεταχείριση τετράχρονου αγοριού από εκπαιδευτικούς σε δημόσιο νηπιαγωγείο που, υπό κρατική εποπτεία, εκπλήρωνε τη δημόσια υπηρεσία της φροντίδας και της εκπαίδευσης των μικρών παιδιών. Το κράτος έφερε την άμεση ευθύνη για τις παράνομες πράξεις.