Πότε η μη εισαγωγή ασθενούς σε νοσηλευτικό ίδρυμα συνιστά ιατρική αμέλεια;
Πότε η μη εισαγωγή ασθενούς σε νοσηλευτικό ίδρυμα συνιστά ιατρική αμέλεια;
Μετά από είκοσι και πλέον χρόνια ενασχόλησής μου με την ιατρική αμέλεια στο χώρο της νευροχειρουργικής, ξεχωρίζω μία ομάδα λίγων περιπτώσεων όπου ο ασθενής με τα πρώτα συμπτώματα της νόσου αποτάθηκε σε νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική, όπου δεν εκτιμήθηκε ορθά η συμπτωματολογία με αποτέλεσμα να μην εισαχθεί, να εξέλθει με οδηγίες και να επέλθει σύντομα χρονικά, το δυσμενές αποτέλεσμα.
Θα αναφέρω δύο περιστατικά, σαφώς παραλλαγμένα ,αν και έχουν κριθεί πλέον δικαστικά, και ακολούθως θα μοιραστώ τους προβληματισμούς μου και θα προτείνω ένα τρόπο ιατρικής σκέψης για τον πραγματογνώμονα που καλείται να γνωμοδοτήσει σε τέτοια θέματα.
Ένα παιδί 1,5 έτους, επειδή χτύπησε στο κεφάλι πέφτοντας στην παιδική χαρά, μεταφέρεται στο τοπικό επαρχιακό νοσοκομείο από τους γονείς του. Μέχρι να φτάσει εκεί έχει ήδη ένα επεισόδιο εμέτου μετά την κρανιοεγκεφαλική κάκωση. Το νοσοκομείο δεν διαθέτει νευροχειρουργό ,εξετάζεται από χειρουργό και παιδίατρο ,δεν γίνονται παρακλινικές εξετάσεις (ακτινογραφία κρανίου, αξονική τομογραφία) και συστήνεται παρακολούθηση στο σπίτι. Το παιδί επιστρέφει και κοιμάται στο σπίτι του για κάποιες ώρες το απόγευμα, αλλά οι γονείς παρατηρούν δυσχέρεια στην αφύπνιση του. Έντρομοι μεταφέρουν κοιμισμένο το παιδί στον ιδιωτικό παιδίατρο τους ο οποίος συστήνει άμεσα αξονική τομογραφία εγκεφάλου, όπου και αποκαλύπτεται ένα ευμέγεθες επισκληρίδιο αιμάτωμα. Ακολουθεί ένας αγώνας δρόμου προς το νοσοκομείο, μεταφορά του παιδιού διασωληνωμένου σε άλλο νομό όπου διέθετε νευροχειρουργική κλινική και τελικά το παιδί κατέληξε.
Το δεύτερο περιστατικό αφορά έναν άνδρα περίπου 45 ετών που μεταβαίνει πάλι σε επαρχιακό νοσοκομείο αιτιώμενος κεφαλαλγία και ζάλη μετά από μια βίαιη κίνηση του αυχένα. Το περιστατικό κρίνεται ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί σε εξωτερική βάση και του δίδονται οδηγίες. Μετά από δύο-τρεις ώρες επιστρέφει στο νοσοκομείο αναφέροντας δυσχέρεια στην ομιλία και συγκεκριμένα στην άρθρωση. Δεν εξετάζεται από νευρολόγο, ο οποίος απουσιάζει εκείνη την ημέρα, αλλά από παθολόγους, οι οποίοι μάλλον θεωρούν ότι τα συμπτώματα άπτονται της ψυχικής σφαίρας. Ο ασθενής εξέρχεται για να μεταφερθεί εκ νέου μετά από μερικές ώρες στο νοσοκομείο με εικόνα βαρέως εγκεφαλικού επεισοδίου που οφείλονταν σε διαχωρισμό του έσω χιτώνα της καρωτίδος που προκλήθηκε από την κάκωση του αυχένα.
Και στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις η εξέλιξη ήταν δυσμενής γιατί χάθηκε χρόνος , οπότε για να στοιχειοθετεί ιατρική αμέλεια πρέπει να υπάρχει πράξη ή παράλειψη του ιατρού η οποία σχετίζεται αιτιωδώς με το δυσμενές αποτέλεσμα.
Ο δικός μου οδηγός σκέψης πάνω σε τέτοιου είδους περιστατικά είναι ο ακόλουθος:
1. Η νόσος που αποκαλύπτεται στο τέλος είτε με εξετάσεις ,είτε παθολογοανατομικά-νεκροτομικά πρέπει να σχετίζεται και να έχει συνάφεια με τα συμπτώματα και το ιστορικό για το οποίο προσήλθε ο ασθενής. Στην πρώτη περίπτωση υπήρχε ιστορικό κακώσεως κεφαλής, υπήρχε έμετος που υποδηλώνει πιθανή αύξηση της ενδοκρανιακής πιέσεως και η μη εισαγωγή καθυστέρησε την διάγνωση με το γνωστό τελικό αποτέλεσμα.
Αν όμως προσέρχονταν ασθενής που αιτιάτο προκάρδιο άλγος, γινόταν ο έλεγχος από καρδιολόγο και απέβαινε αρνητικός, κατόπιν δε αποχωρούσε ,αλλά την επόμενη ημέρα προέβαινε σε αυτοκτονία θα ήταν δύσκολο να συσχετιστεί η μη εισαγωγή του με το δυσμενές αποτέλεσμα. Δηλαδή δεν θα μπορούσε να αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια.
2. Ο πραγματογνώμονας εξετάζοντας τον φάκελο και ανατρέχοντας στην βιβλιογραφία πρέπει να πιθανολογήσει βάσιμα ότι η εισαγωγή στο νοσηλευτικό ίδρυμα θα ήταν δυνατόν να ανακόψει την πορεία προς την δυσμενή εξέλιξη. Δηλαδή εάν η παρακολούθηση του επιπέδου συνειδήσεως στην πρώτη περίπτωση είχε γίνει από εξειδικευμένο προσωπικό ανά σύντομα χρονικά διαστήματα και όχι από τους μη ειδικούς γονείς, τότε θα ήταν ευκολότερο να γίνει έγκαιρα η διάγνωση και να ξεκινήσει η θεραπεία.
Δεν είναι απαραίτητο να είναι βεβαία η επιτυχής έκβαση του ασθενούς ακόμα και αν είχε εισαχθεί, αλλά και μόνο ότι θα είχε αυξημένες πιθανότητες γι’ αυτό, είναι αρκετό να κλείνει η ζυγαριά προς την αμέλεια.
3. Ο πραγματογνώμονας πρέπει να ελέγξει αν ακολουθήθηκαν τα ιατρικά πρωτόκολλα, όπως περιγράφονται σε έγκυρα συγγράμματα και επιστημονικά άρθρα. Αυτά καθορίζουν πώς πρέπει να δράσει ένας μέσος, σωστός και νουνεχής ιατρός στις αντίστοιχες καταστάσεις.
Και στις δύο περιπτώσεις που ανέφερα, θα παρατηρήσετε ότι δεν υπήρχε ο καθ’ ύλην αρμόδιος ιατρός νευροχειρουργός ή νευρολόγος . Αυτό δημιούργησε μία περαιτέρω δυσκολία, αφού οι ιατροί άλλων ειδικοτήτων αναγκάζονται να πάρουν θέση σε γνωστικά αντικείμενα με τα οποία δεν ήταν απόλυτα εξοικειωμένοι. Η ουσιαστική παράλειψη στα δύο περιστατικά ήταν η απώλεια ζωτικού χρόνου.
Εάν είχαν εισαχθεί και το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, δηλαδή εάν είχαν γίνει όλες οι ιατρικές ενέργειες ορθά, τότε σαφώς δεν θα υπήρχε ιατρική αμέλεια.
Δύο επισημάνσεις για να κλείσω. Εάν ο ιατρός υποδοχής του ασθενούς συνέστησε εισαγωγή είτε σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό νοσοκομείο και ο ασθενής ή οι οικείοι του δεν το αποδέχτηκαν, αυτό πρέπει να αποτυπωθεί σε ένα έγγραφο ή σ ένα βιβλίο εξωτερικών ιατρείων : “Συνεστήθη εισαγωγή και δεν έγινε αποδεκτή από τον ασθενή ή το περιβάλλον”. Υπογράφουν και τα δύο μέρη και με αυτό τον τρόπο υπάρχει κατοχύρωση του ιατρού. Αλλιώς αρχίζουν συζητήσεις που δεν αποδεικνύονται. “Εμείς είπαμε αλλά δεν θέλησαν ,ή για οικονομικούς λόγους δεν κάναμε τις δέουσες εξετάσεις” στο εξωτερικό ιατρείο για παράδειγμα σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο.
Το δεύτερο που πρέπει να προκύπτει ως συμπέρασμα από τέτοιες καταστάσεις, που δεν είναι λίγες, θα έλεγα ότι αφορά την στελέχωση των ιατρείων επειγόντων περιστατικών που δεν πρέπει να γίνεται μόνο με ειδικευόμενους ή χαμηλόβαθμους ιατρούς χωρίς πείρα ή εξειδικευμένες γνώσεις. Συνήθως εφημερεύουν νεότεροι συνάδελφοι ,ούτε καλύπτονται όλες οι ειδικότητες. Βεβαίως είναι κουραστικό για κάποιον που έχει διανύσει μία διαδρομή στην ιατρική να επιστρέφει στα πρώτα χρόνια της ειδικότητας. Θα πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα και στα δημόσια και στα ιδιωτικά νοσοκομεία όπου σε αμφιβολία, δισταγμό, άγνοια του ιατρού που υποδέχεται έναν ασθενή ,να είναι σε θέση έστω και τηλεφωνικά να αναζητήσει μία βοήθεια από άλλον ικανότερο και εμπειρότερο συνάδελφό του στο θέμα. Όλοι μας μαθαίνουμε από τα λάθη των άλλων. Η Ιατρική είναι μία εξαιρετικά δύσκολη επιστήμη και τέχνη.
Δρ. Δημήτριος Γ. Αντωνίου
Νευροχειρουργός
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Πότε η μη εισαγωγή ασθενούς σε νοσηλευτικό ίδρυμα συνιστά ιατρική αμέλεια;
Source/ Author:ethemis.gr
